Nobel z chemii dla trzech badaczy jest zasłużony, ale pewnie Komitet Noblowski miał trudne zadanie, by ich wybrać. Nie zdziwię się, jeśli za parę lat nagrodę dostaną kolejne osoby zajmujące się reperacją DNA - skomentował biochemik dr hab. Marcin Nowotny.
Tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie chemii zostali: Tomas Lindahl, Paul Modrich i Aziz Sancar. Nagrodzono ich za badania dotyczące naprawy DNA.
"Komitet Noblowski miał bardzo trudne zadanie. Bardzo wielu badaczy przyczyniło się rozwoju badań nad reperacją DNA. Ale trzeba przyznać, że tych trzech nagrodzonych zrobiło pierwsze fundamentalne odkrycia - zdefiniowali trzy podstawowe ścieżki naprawy DNA" - ocenił w rozmowie z PAP kierownik Laboratorium Struktury Białka, dr hab. Marcin Nowotny z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie.
Jego zdaniem w tej dziedzinie badań znalazłoby się jednak jeszcze kilka osób, które na Nobla zasłużyły. "Nie zdziwię się, jeśli za parę lat przyznana zostanie kolejna Nagroda Nobla dla jakichś następnych trzech badaczy zajmujących się tą dziedziną" - powiedział.
Jak przypomniał dr Nowotny, przepis na każdy żywy organizm zakodowany jest w DNA. "Tam znajduje się cała informacja niezbędna do zbudowania organizmu i jego funkcjonowania. Ale DNA jest cząsteczką chemiczną i - jak każda inna cząsteczka - nie jest wieczne" - opisał. Dodał, że DNA ulega chemicznym uszkodzeniom, np. poprzez działanie czynników zewnętrznych - choćby promieniowania słonecznego. "Jeśli taki przepis zostaje uszkodzony, to nie można go odczytać" - powiedział.
W takiej sytuacji "maszyneria" do odczytywania DNA może się zablokować, a jeśli nawet się nie zablokuje, to DNA może zostać odczytane i skopiowane błędnie. "To prowadzi do +literówek+ w przepisie - fachowo nazywanych mutacjami. Te mutacje mogą być groźne - ich nagromadzenie się powoduje powstawanie nowotworów" - wyjaśnił badacz. Podkreślił, że do funkcjonowania komórki potrzebne jest to, by komórka utrzymała "przepis" w dobrym stanie.
"To wszystko działa dzięki temu, że istnieją niezwykle skuteczne wysublimowane mechanizmy w każdej komórce, które pozwalają odnajdować uszkodzenia DNA i je naprawiać. Za odkrycie podstawowych mechanizmów, które tym rządzą przyznano Nagrodę Nobla" - powiedział Nowotny. Dodał, że każdy z trzech noblistów zbadał trochę inny sposób naprawy DNA. "To otworzyło niezwykle aktywne pole badań" - ocenił.
Badania mają też pewne znaczenie praktyczne. Nowotny dodał, że uszkodzenia DNA przyczyniają się do nowotworów, ale z drugiej strony nowotwory są bardzo wrażliwe na uszkodzenia DNA. "Paradoksalnie - wiele leków stosowanych w leczeniu nowotworów uszkadza DNA. Bo komórki nowotworowe mają defekty w mechanizmach naprawy DNA. Są wrażliwe na uszkodzenia DNA i nie potrafią sobie poradzić z uszkodzeniem DNA i umierają" - powiedział. Zauważył, że teraz intensywnie bada się możliwość blokowania procesów naprawy DNA, by leki na nowotwory były skuteczniejsze.
"Dla mnie to satysfakcja. Cieszy nas, że szersza publiczność usłyszy o tym temacie" - powiedział badacz i dodał, że badania, którymi się zajmuje dotyczą mechanizmów naprawy DNA na poziomie pojedynczych cząsteczek.
PAP - Nauka w Polsce
lt/ agt/ abr/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
