Trzy drogi, które mają doprowadzić do znalezienia nowych związków przeciwnowotworowych, zaproponowali naukowcy, którzy pod kierunkiem prof. Macieja Bagińskiego z Wydziału Chemicznego PG rozpoczną badania w ramach programu STRATEGMED. Na ten cel otrzymali dofinansowanie z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w wysokości 19,6 mln zł. O badaniach poinformowali w przesłanym PAP komunikacie przedstawiciele biura prasowego PG.

"Proponujemy rozwijanie istniejących lub poszukiwanie nowych związków, które mogłyby być potencjalnymi lekami przeciwnowotworowymi. Nie chcemy stawiać na jedną kartę, dlatego przymierzamy się do pracy na pięciu grupach związków. Opracowaliśmy trzy drogi działania, które mają doprowadzić do zaburzenia funkcji telomerów" – mówi prof. Maciej Bagiński.

Na końcu każdego chromosomu znajduje się telomer (kompleks białek z telomerowym DNA), który chroni chromosom przed uszkodzeniem i zapewnia mu właściwe funkcjonowanie podczas kopiowania. Telomer skraca się podczas każdego podziału komórki. Funkcjonowanie telomerów w komórkach normalnych i nowotworowych jest trochę inne. Pomysł projektu opiera się na tym, by owe różnice wykorzystać.

"Po pierwsze chcemy uderzyć bezpośrednio w DNA, by zablokować dostęp białek telomerowych. Oprzemy się między innymi na związkach, które powstały na PG, a które mają specyficzny sposób wiązania do telomerowego DNA. Po drugie zamierzamy wykorzystać telomerazę, której aktywność jest zwiększona w komórkach nowotworowych. W tym przypadku będziemy posiłkować się modelowaniem komputerowym. Trzeci pomysł to jest zaburzanie oddziaływania białko – białko w obszarze telomerów. Tego ostatniego podejścia jeszcze nikt na świecie nie proponował – wylicza kierownik projektu.

Celem konsorcjantów jest więc poszukiwanie leków na raka w oparciu o nowe cele molekularne.

Realizacja projektu potrwa trzy lata. To za mało, by stworzyć kompletny lek. Jednak, zgodnie z założeniem programu STRATEGMED, prace naukowców powinny zakończyć się aplikacją. W przypadku leków powinno to być przynajmniej zgłoszenie patentowe.

"Jeśli uda nam się stworzyć i opatentować związek o działaniu przeciwnowotworowym – a każdy by sobie tego życzył – to może on stać się podstawą nowego leku na nowotwory. To się zdarza. Przykładu nie trzeba szukać daleko. Prof. Ryszard Andruszkiewicz współpracował w latach 80. i 90. z zespołem z USA" - mówi Bagiński. Zaznacza, że efektem pracy naukowców był związek wchodzący w skład leku, którego światową sprzedaż roczną można liczyć w miliardach dolarów.

Prace naukowe pt. "Nowe związki o działaniu przeciwnowotworowym zaburzające funkcje telomerów" będą realizowane w konsorcjum. Obok lidera (Politechniki Gdańskiej) w projekcie uczestniczyć będą: Uniwersytet Gdański, Gdański Uniwersytet Medyczny, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda Polskiej Akademii Nauk z Wrocławia, Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego Polskiej Akademii Nauk z Warszawy, Szpitale Wojewódzkie w Gdyni, firmy Innovabion oraz EU-CONSULT. Projekt ruszy za około pół roku.

PAP - Nauka w Polsce

lt/ zan/