Wyniki oceny jednostek naukowych są jednym z elementów służących do ustalania wysokości tzw. dotacji statutowej z budżetu państwa. Ocenie tej podlega ok. 1000 jednostek - wydziały uczelni, instytuty badawcze i instytuty PAN. Nowy system oceny jednostek naukowych zacznie obowiązywać w 2017 r.

Prace nad nowym systemem ocen Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych (KEJN) rozpoczął w 2013 r. Jego projekt zaprezentowano w lutym 2015 r. Konsultacje i dyskusje, m.in. z udziałem środowiska naukowego, trwają od ponad roku (kolejną wersję rozporządzenia przekazano do konsultacji społecznych w lipcu). Opinie do projektu przekazywały m.in. Rada Dyrektorów Jednostek PAN, Krajowa Sekcja Nauki NSZZ "Solidarność", Obywatele Nauki, Rada Główna Instytutów Badawczych oraz ponad 100 indywidualnych jednostek naukowych.

Jednym z głównych celów KEJN jest uproszczenie algorytmu służącego do ustalania kategorii jednostek naukowych. Proponowane przez komitet zmiany mają pomóc w stworzeniu bardziej precyzyjnych parametrów przyznawania ocen - podkreślono na stronie resortu.

Kolejne spotkanie ze środowiskiem naukowym na temat sposobu oceny jednostek naukowych odbyło się w ministerstwie we wtorek, 8 września. Wiele kwestii wzbudziło sprzeczne emocje, m.in. ocena publikacji wieloośrodkowych (publikacji naukowych, których autorzy pochodzą z różnych uczelni i instytucji). Zdaniem naukowców przepisy powinny przede wszystkich zachęcać do współpracy międzynarodowej oraz interdyscyplinarnej. Zmiany proponowane przez KEJN miały wyeliminować sytuacje, w których mogło dochodzić do nadużyć. Dyskusję wzbudziła również kwestia eksperckiej oceny stanowiącej podstawę do wyłaniania jednostek z kategorią A+. Wątpliwości budziła m.in. formuła przeprowadzania takiej oceny.

Naukowcy pozytywnie zareagowali natomiast m.in. na wprowadzenie do oceny pojęć "monografii wybitnej" lub "wybitnego dzieła artystycznego", proponowanych wcześniej przez środowiska artystyczne. Zwrócono jednak uwagę na konieczność zamieszczenia w projekcie rozporządzenia ich jasnej definicji. Jednym z kryteriów ma być nagroda uzyskana w jednym z określonych przez KEJN konkursów.

Od 2017 r. w ocenie jednostek naukowych "większą rolę będą odgrywać innowacyjność i umiędzynarodowienie, położono również nacisk na budowanie otwartej nauki. Nowe kryteria przyznawania kategorii naukowej przyczynią się do poprawy jakości badań w Polsce. To cele, do których dążyć musi polska nauka. Ocena jednostki naukowej ma wpływ na jej poziom finansowania" - czytamy na stronie resortu.

Zmienione przepisy mają zachęcać m.in. do interdyscyplinarności i budowania otwartej nauki. "Dzisiejsza dyskusja to nie tylko rozmowa o rozporządzeniu, to przede wszystkim dyskusja o celach, które stawiamy przed polską nauką" – mówiła na wtorkowym spotkaniu minister nauki i szkolnictwa wyższego, prof. Lena Kolarska-Bobińska.

PAP - Nauka w Polsce

zan/ agt/