Odpady z tworzyw sztucznych, w tym - mikroplastik i związane z nim zanieczyszczenia chemiczne, to rosnące zagrożenie dla ekosystemów i zdrowia publicznego na całym świecie – pokazują kolejne badania.

Obecnie ponad 175 krajów przyjmuje porozumienia, które mają na celu redukcję zanieczyszczenia.

Aby to osiągnąć, potrzebne są naturalne substytuty – podkreślają naukowcy z chińskiego Shenyang Agricultural University uczestniczącego w inicjatywie Bamboo as a Substitute for Plastic (BASP), zorganizowanej przez International Network for Bamboo and Rattan i rząd Chin.

Naukowcy podkreślają, że w przeciwieństwie do tworzyw pochodzących z paliw kopalnych, bambus jest szybko rosnącym, odnawialnym surowcem o szerokim zasięgu występowania i dużej różnorodności gatunkowej w Azji, Afryce i obu Amerykach. Badania pokazują też, że uprawa bambusa może zwiększać pochłanianie dwutlenku węgla, ograniczać emisję gazów cieplarnianych i poprawiać jakość środowiska. Na przykład bambus moso może pochłaniać około 5 ton węgla atmosferycznego na hektar rocznie, przewyższając pod tym względem wiele innych typów lasów. Plantacje bambusa przyczyniają się również do rekultywacji zdegradowanych terenów, poprawy struktury gleby i wspierania różnorodnych siedlisk dzikich zwierząt.

Jednocześnie najnowsze osiągnięcia techniczne znacznie poszerzyły możliwości wykorzystania bambusa. Kompozyty bambusowe wykazują obecnie wytrzymałość na rozciąganie nawet trzykrotnie większą niż stal, przy znacznie mniejszej masie – zwracają uwagę specjaliści.

Udoskonalone materiały znajdują coraz szersze zastosowanie w rurociągach, materiałach budowlanych i opakowaniach, a niektóre rury bambusowe mogą służyć ponad 50 lat.

W efekcie produkty z bambusa zyskują na popularności nie tylko w krajach o długiej tradycji uprawy tej rośliny, takich jak Chiny i Korea Południowa, ale także w państwach zachodnich, które coraz chętniej sięgają po rozwiązania ekologiczne w budownictwie.

Pomaga także akceptacja kulturowa - w wielu regionach świata bambus od dawna stanowi element codziennego życia – wykorzystywany jest do wyrobu mebli, naczyń czy w medycynie.

Korzyści z jego szerszego wykorzystania - według chińskich naukowców - jest więcej: rozwój przemysłu bambusowego tworzy nowe miejsca pracy i wspiera gospodarki obszarów wiejskich, zwłaszcza w krajach rozwijających się.

Jednocześnie badacze zwracają uwagę na wyzwania natury ekonomicznej i technologicznej. Złożona wewnętrzna struktura bambusa sprawia, że jego przetwarzanie jest trudniejsze, niż tworzyw sztucznych, co prowadzi do wyższych kosztów produkcji i czasami do kruchości materiału. Zbieranie bambusa, zwłaszcza w odległych rejonach, dodatkowo zwiększa koszty, przez co jednorazowe produkty bambusowe są obecnie dwa do trzech razy droższe od tradycyjnych plastikowych odpowiedników. W efekcie globalny udział bambusa na rynku wciąż pozostaje ograniczony.

W świetle tych wyników naukowcy zalecają prowadzenie dalszych badań, silniejsze wsparcie polityczne oraz międzynarodową współpracę. Niezbędne są m.in. analizy cyklu życia produktów z bambusa, obejmujące ocenę ich wpływu na środowisko – w tym śladu węglowego, zużycia wody i sposobów utylizacji. Ustanowienie globalnych standardów produkcji i jakości pomoże natomiast zapewnić spójne parametry użytkowe oraz konkurencyjność kosztową - zauważają.

Marek Matacz

mat/ zan/