To jedno z największych tego typu centrów obliczeniowych we wschodniej Polsce służące do badań naukowych - powiedział w środę dziennikarzom dyrektor Uniwersyteckiego Centrum Obliczeniowego, prof. dr hab Uniwersytetu w Białymstoku Witold Rudnicki.

Dotychczas uczelnia nie miała takiego centrum. Powstało ono w ramach budowy nowego kampusu. Uniwersytet dysponuje w centrum obliczeniowym główną jednostką - klastrem obliczeniowym składającym się ze 144 procesorów. Wydajność tego urządzenia to ok. 23 teraflopów (jednostka szybkości obliczeń komputera oznaczająca bilion operacji zmiennoprzecinkowych na sekundę). Mirosław Najbuk z centrum obliczeniowego porównał to z mocą obliczeniową 500 nowoczesnych komputerów PC-tów.

Obliczenia, modelowanie zjawisk z wykorzystaniem technologii komputerowych - to powszechnie używane przez naukowców narzędzie badawcze. "Generalnie chodzi o to, żeby robić eksperymenty nie za pomocą prawdziwych, rzeczywistych urządzeń, tylko za pomocą obliczeń naukowych, z pomocą symulacji zgodnych z naszą wiedzą na temat badanych zjawisk" - wyjaśnił Rudnicki. Dodał, że efektem takich badań, które mogą być prowadzone w najróżniejszych dziedzinach jest ocena, czy założenia i prawa przyjęte na początku się potwierdzą, jeśli natomiast badania wykażą coś innego, to oznacza, że czegoś w wiedzy brakuje.

Centrum obliczeniowe może być np. wykorzystywane w badaniach chemicznych na potrzeby przemysłu farmaceutycznego w syntezie nowych związków chemicznych o określonych własnościach, np. wiążących się z konkretnym białkiem. "Zamiast odczynników, probówek (...) można wszystkie rzeczy zrobić wirtualnie w komputerze, zbadać wirtualnie oddziaływania tych cząsteczek chemicznych z białkiem, które chcemy dezaktywować" - mówił Rudnicki. Dodał, że w praktyce firmy farmaceutyczne wykonują badania z wykorzystaniem obu tych sposobów.

Profesor podał jeszcze inny przykład zastosowania centrum obliczeniowego - badania nad zrozumieniem tego, co się dzieje we wnętrzu gwiazdy. "Nie jesteśmy w stanie tam wysłać żadnego urządzenia badawczego, bo zostanie natychmiast zniszczone. Natomiast możemy takie procesy dziejące się we wnętrzu gwiazd symulować" - opowiadał Rudnicki.

Obliczenia takie są również podstawą we współczesnej prognozie pogody. "Wszystkie prognozy, które państwo dostajecie, to są prognozy liczone numerycznie. Tradycyjne synoptyka jest w tej chwili już tylko dodatkiem, interpretacją tego, co się dzieje w modelach numerycznych" - mówił Rudnicki.

Ponieważ Uniwersyteckie Centrum Obliczeniowe powstało z wykorzystaniem środków UE, przez pięć lat nie może być wykorzystywane komercyjnie. Dyrektor centrum powiedział, że możliwe są natomiast różne projekty badawcze we współpracy z Uniwersytetem w Białymstoku.

Uniwersytet w Białymstoku kształci ok. 14,5 tys. studentów. Także ci z nich, którzy prowadzą badania we współpracy z naukowcami, mogą korzystać z centrum obliczeniowego. Budowa i wyposażenie kampusu UwB kosztowało blisko 250 mln zł (w dużej części były to dotacje z UE z programów: Infrastruktura i Środowisko oraz Rozwój Polski Wschodniej). Powstały nowoczesne gmachy Wydziału Matematyki i Informatyki wraz z Uniwersyteckim Centrum Obliczeniowym, Instytuty Chemii i Biologii (w tym Uniwersyteckie Centrum Przyrodnicze) oraz Wydział Fizyki. Powstało także Uniwersyteckie Centrum Kultury, a w nim sala koncertowa i kawiarnia. Zajęcia w kampusie odbywają się od roku akademickiego 2014/2015.

PAP - Nauka w Polsce

kow/ gma/