Komórki macierzyste krwi to komórki, z których mogą powstać wszystkie rodzaje krwinek. Niestety ich dostępność jest ograniczona, podobnie jak innych rodzajów komórek macierzystych np. neuronalnych - dlatego też od lat trwają badania nad przekształceniem dojrzałych komórek tkanki łącznej tzw. fibroblastów w komórki macierzyste. Po raz pierwszy udało się to w 2007 roku, kiedy to naukowcy z USA opracowali metodę przekształcania ludzkich fibroblastów w komórki na takim stadium rozwojowym, jak zarodkowe komórki macierzyste. Sposób opierał się na małym triku genetycznym (wprowadzeniu do DNA fibroblastów 4 czynników transkrypcyjnych) i po raz pierwszy nie wymagał "użycia" zarodków.

Wyjątkową cechą komórek macierzystych jest pluripotencja, czyli stan pełnego niezróżnicowania i możliwości rozwoju w dowolny rodzaj komórki organizmu. Dotychczas podczas przekształcania fibroblastów w komórki macierzyste krwi (już bardziej ukierunkowane w rozwoju), trzeba było najpierw całkowicie je "zrestartować" i przywrócić im stan pluripotencji. Niestety tego typu manipulacje były ograniczone poprzez brak pełnej wiedzy na temat procesów różnicowania się komórek oraz ryzyko zapoczątkowania procesów niekontrolowanych podziałów komórek i nowotworzenia.

Mickie Bhatia wraz z kolegami z McMaster University w Hamilton w Kanadzie przy użyciu czynnika transkrypcyjnego o nazwie OCT4 (kluczowego białka regulującego ekspresję genów komórek macierzystych) i cytokin (białek odpowiedzialnych za podziały, wzrost i różnicowanie komórek) przekształcił ludzkie fibroblasty skóry w komórki macierzyste krwi, z których mogą powstać dowolne komórki krwi. Udało się to osiągnąć bez potrzeby przekształcania fibroblastów do stanu pluripotencji, dzięki czemu uniknięto komplikacji technicznych i ryzyka zapoczątkowania procesu nowotworzenia.

Ponadto, co bardzo ważne, technika umożliwia otrzymanie komórek krwi z własnych fibroblastów pacjenta, co eliminuje ryzyko odrzucenia przeszczepu oraz poważny problem braku wystarczającej liczby dawców.

Dzięki pracy Kanadyjskich naukowców będzie można łatwo i bezpiecznie, na potrzeby przeszczepu, stworzyć komórki macierzyste krwi z fibroblastów pacjentów z chorobami krwi, szpiku kostnego i osób po chemioterapii. KDO

PAP - Nauka w Polsce

krf/bsz