Dużo wcześniej naukowcy ustalili szczegóły dotyczące lokalizacji w mózgu ośrodków wzroku, słuchu i innych zmysłów. Smak pozostawał słabiej zbadany, zwłaszcza gdy chodzi o lokalizację odczuwania poszczególnych smaków - słodkiego, słonego, kwaśnego czy gorzkiego.

Odczuwanie smaku wiąże się z aktywnością wielu części mózgu, odpowiadających na przykład za upodobania smakowe czy wspomnienia związane z posiłkami. Utrudnia to odróżnienie aktywności związanej z samym odczuwaniem smaku od wynikającej z niego przyjemności czy skojarzeń.

Podczas badań naukowcy z Cornell University, Columbia University oraz University of Colorado korzystali z funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI) oraz nowej metody analizy statystycznej.

Smak odczuwany jest głównie w korze wyspy - starszej części kory mózgowej, która rozdziela płaty czołowe i skroniowe. Kora wyspy już wcześniej uważana była za główny obszar odczuwania smaku. Odpowiada ona również za empatię, odczuwanie emocji czy odbiór sygnałów z narządów. Jednak w odczuwaniu smaku uczestniczą także struktury wchodzące w skład sąsiednich płatów - wieczko (operculum) czołowe, wieczko ciemieniowe oraz kora oczodołowo-czołowa.

Porównując działanie różnych związków wywołujących podobne doznania smakowe (na przykład słodycz glukozy ze słodkim smakiem sukralozy) naukowcy wykazali, że wyspa reprezentuje “jakość” smaku (na przykład słodycz), a nie tylko rozpoznaje konkretne związki chemiczne.

„Kora wyspy reprezentuje doświadczenia z naszych ciał - powiedział prof. Adam Anderson z Cornell University, główny autor badań. - Zatem smak jest trochę podobny do postrzegania naszych własnych ciał, które bardzo różni się od innych zewnętrznych zmysłów - wzroki, dotyku, słuchu czy węchu”.

Poprzednie prace wykazały, że sąsiednia część wyspy przetwarza informacje pochodzące z wnętrza ciała - na przykład serca i płuc. Zdaniem naukowców różne smaki oraz odczuwane w związku z nimi przyjemności mogą odzwierciedlać zapotrzebowanie organizmu na określone składniki odżywcze.

W porównaniu z wcześniejszymi badaniami na zwierzętach, które wykazały wyraźne skupiska aktywacji podstawowych smaków w mózgu, wyniki nowych badań ujawniają bardziej złożoną mapę smakową w ludzkim mózgu - ten sam obszar reprezentuje różne smaki, jednak reaguje na nie w różny sposób. Lokalizacja aktywnego obszaru jest też różna u poszczególnych osób.

Zeszłoroczne badania naukowców z Columbia University prowadzone na myszach wykazały, że w ich przypadku to ciało migdałowate mózgu nadaje smakowi wartość pozytywną lub negatywną. Po zakłóceniu działania ciała migdałowatego myszy reagowały na czystą wodę jakby była atrakcyjnie słodka – lub odpychająco gorzka.(PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ agt/