„Szkoły wyższe muszą pozostać autonomicznymi, niezależnymi od nacisków zewnętrznych, bastionami wolności słowa i wolności badań naukowych. Ośrodkami, z których promienieje kultura prawdziwego dialogu i intelektualnej rzetelności” – napisał prezydent w liście, który podczas uroczystości w środę w Lublinie odczytał wiceminister w Kancelarii Prezydenta RP Mateusz Kotecki.

W ocenie prezydenta obowiązujące przepisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z 20 lipca 2018 r., dotyczące statusu i funkcjonowania polskich uczelni, powinny być tematem merytorycznej debaty, bo jak zaznaczył, „choć akt ten oparto na trafnych założeniach aksjologicznych, to w praktyce wzbudził on wiele zastrzeżeń środowisk akademickich”. „Jestem otwarty na Państwa sugestie w kwestiach zmian w ustawodawstwie dotyczącym rozwoju, finansowania oraz międzynarodowej promocji polskich uczelni i badań naukowych” – zadeklarował prezydent.

Przypomniał, że rolą uniwersytetu jest też udział w rozwiązywaniu problemów „dotykających wspólnoty, w której i dla której został stworzony”. Wskazywał w tym kontekście na różne wyzwania współczesności, m.in. głęboką rewizję polityczno-gospodarczego ładu światowego, potrzebę przebudowy europejskiej architektury bezpieczeństwa, kryzys demograficzny, rozwój sztucznej inteligencji, cyfryzację kolejnych dziedzin życia.

Jego zdaniem „koniecznych usprawnień wymaga ustrój polityczny naszego państwa i ramy prawne, w których funkcjonuje polska gospodarka”, a ogromne wyzwania stoją też przed artystami, twórcami i teoretykami kultury, ekspertami z zakresu filozofii, socjologii, psychologii, pedagogiki i komunikacji oraz wszystkimi „znawcami ludzkiej natury”. „W obliczu niezwykłej kumulacji procesów zmieniających oblicze Polski i świata potrzebny jest rozważny, zdystansowany namysł nad tym, jak sprawić, aby w centrum tych przemian znalazło się najlepiej pojęte dobro człowieka” – napisał prezydent.

„Ufam, że rodzime uczelnie będą poświęcać szczególną uwagę wyzwaniom stojącym przed Polską, choć i tak zwykle wiążą się one ze zjawiskami o skali globalnej” – zaznaczył.

Zastępca szefa Kancelarii Premiera Jakub Stefaniak w swoim wystąpieniu podkreślał rosnącą rolę współczesnej nauki dla budowy bezpieczeństwa. – Nauka w tych trudnych czasach, w których żyjemy, to także nasza broń. Bez innowacji, bez dobrych naukowców, nie tylko tych nauk ścisłych, nie moglibyśmy się dobrze bronić – powiedział.

Rektor Politechniki Lubelskiej prof. Zbigniew Pater podkreślił, że wspólna inauguracja roku akademickiego to akt symboliczny, „bo pokazuje jedność w różnorodności”, i praktyczny, bo buduje dialog i tworzy przestrzeń dla współpracy. – Współpraca to nie jest modne hasło z korporacyjnych prezentacji. To fundament, na którym państwa budowały swoją siłę. To sposób na przetrwanie w świecie pełnym niepewności. To wreszcie podstawa nauki – mówił rektor.

Przypomniał, że Lublin, gdzie funkcjonuje pięć uczelni publicznych i cztery niepubliczne, wyrósł na jeden z najważniejszych ośrodków akademickich w Polsce. Studiuje tu blisko 60 tys. studentów, na ponad 200 kierunkach studiów, a wśród nich jest prawie 9 tys. studentów zagranicznych, pochodzących z ponad 100 krajów. Według prof. Patera Lublin to miejsce żywej wymiany między uczelniami, mieszkańcami, biznesem i kulturą.

– Czasy indywidualnych geniuszy i samotnych odkrywców należą już do przeszłości. Dziś świat zmieniają zespoły, a nauka to przede wszystkim dialog, wymiana pomysłów, doświadczeń i perspektyw. Prawdziwy postęp powstaje tam, gdzie ludzie potrafią współdziałać, uzupełniając swoje kompetencje i inspirując się nawzajem – dodał prof. Pater.

Inaugurację rozpoczęła msza św. w archikatedrze lubelskiej, po której przedstawiciele władz, senatów, pracownicy naukowi i studenci lubelskich uczelni – publicznych i prywatnych – przemaszerowali w pochodzie przez miasto do Centrum Kongresowego Uniwersytetu Przyrodniczego, gdzie odbyły się oficjalne uroczystości.

Wspólna inauguracja roku akademickiego dla lubelskiego środowiska naukowego zorganizowana została po raz trzeci przez Związek Uczelni Lubelskich. Zrzeszone są w nim lubelskie uczelnie publiczne: Politechnika Lubelska, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Uniwersytet Przyrodniczy, Uniwersytet Medyczny oraz Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. (PAP)

Nauka w Polsce

ren/ bar/ mhr/