Obszerna analiza (http://dx.doi.org/10.1038/s42255-024-01109-5) przeprowadzona przez naukowców z Harvard T.H. Chan School of Public Health sugeruje, że ograniczenie spożycia żelaza hemowego z czerwonego mięsa i przejście na dietę bogatą w produkty roślinne pomaga obniżyć ryzyko cukrzycy typu 2. Jednocześnie obawy naukowców budzi to, czy wzbogacanie hemem coraz bardziej popularnych roślinnych alternatyw mięsa, jest dla konsumentów korzystne.

„W porównaniu z wcześniejszymi badaniami, które opierały się wyłącznie na danych epidemiologicznych, my zintegrowaliśmy wiele warstw informacji, w tym dane epidemiologiczne, konwencjonalne biomarkery metaboliczne i najnowocześniejszą metabolomikę” - wyjaśnił główny autor publikacji dr Fenglei Wang.

„Umożliwiło nam to uzyskanie bardziej kompleksowego zrozumienia związku między spożyciem żelaza a ryzykiem cukrzycy typu 2, a także uwidoczniło potencjalne szlaki metaboliczne leżące u jego podstaw” - dodał.

Materiałem do badania były zbierane na przestrzeni 36 lat raporty dietetyczne pozyskane łącznie od przeszło 206,5 tys. osób. Naukowcy przeanalizowali spożywanie różnych form żelaza - całkowitego, hemowego, niehemowego, dietetycznego (z żywności) i z suplementów - oraz ich związek z cukrzycą, uwzględniając także inne czynniki zdrowotne i związane ze stylem życia. Ocenili również rozmaite biomarkery metaboliczne, w tym te związane z poziomami insuliny, glukozy i lipidów we krwi, ze stanem zapalnym, metabolizmem żelaza itp.

Okazało się, że istnieje wyraźny związek między wyższym spożyciem żelaza hemowego a ryzykiem cukrzycy typu 2. Uczestnicy z grupy o najwyższym spożyciu mieli o 26 proc. wyższą szansę na zachorowanie niż ci z grupy o najniższym spożyciu. Podobnie, jak w przypadku wcześniejszych badań, nie odkryto natomiast żadnego powiązania między żelazaem niehemowym (czy to z diety, czy z suplementów) a ryzykiem cukrzycy.

Dalsze analizy ujawniły, że wyższe spożycie żelaza hemowego było skorelowane z większym poziomem niektórych biomarkerów metabolicznych dla cukrzycy, np. peptydu C, trójglicerydów, białka C-reaktywnego, leptyny czy markerów przeciążenia żelazem. Jednocześnie obniżało poziom markerów korzystnych, m.in. cholesterolu HDL i adiponektyny.

Naukowcy zidentyfikowali również kilkanaście metabolitów krwi, w tym L-walinę, L-lizynę, kwas moczowy i kilka metabolitów lipidowych, które mogą odgrywać rolę w powiązaniu między spożyciem żelaza hemowego a ryzykiem cukrzycy.

Ich zdaniem wyniki badania mają istotne implikacje dla wytycznych dietetycznych i strategii zdrowia publicznego. Jednocześnie obawy naukowców budzi powszechna procedura dodawania hemu do roślinnych alternatyw mięsa, którą stosuje się w celu poprawy smaku i wyglądu tego typu wyrobów. Autorzy publikacji podkreślili, że kwestia ta na pewno wymaga dalszych badań.

„Nasze badanie podkreśla znaczenie zdrowych wyborów żywieniowych w zapobieganiu cukrzycy. Zmniejszenie spożycia żelaza hemowego, szczególnie z czerwonego mięsa, i przejście na dietę bardziej roślinną może być skuteczną strategią ochronną” - podsumowali. (PAP)

Katarzyna Czechowicz

kap/ zan/