Gala Nauki Polskiej została zorganizowana w przeddzień Dnia Nauki Polskiej, obchodzonego 19 lutego, w dniu urodzin Mikołaja Kopernika – jednego z najwybitniejszych polskich badaczy. W 2024 r. obchodzimy 551. rocznicę jego urodzin. Święto zostało ustanowione w 2020 r. i jest obchodzone po raz piąty.

Podczas uroczystości w auli głównej Politechniki Warszawskiej wręczono Nagrody Ministra Nauki. Przedstawiciele świata nauki i szkolnictwa wyższego otrzymali je w pięciu kategoriach: za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej, wdrożeniowej, organizacyjnej oraz za całokształt dorobku.

W 2023 r. Ministerstwo Nauki otrzymało 101 wniosków o przyznanie nagród. Spośród nich 95 zostało skierowanych do oceny merytorycznej. Wnioski oceniał zespół doradczy składający się z reprezentantów środowiska akademickiego z poszczególnych dziedzin nauki lub sztuki. Minister Nauki przyznał 59 nagród, w tym 50 indywidualnych i 9 zespołowych.

"Chcę w imieniu całego kierownictwa ministerstwa nauki podziękować państwu za ten trud, za to, co robicie, jeżeli chodzi o rozwój polskiej nauki, rozwój polskich uczelni, naszych studentów, kadry akademickie" - powiedział szef resortu nauki i szkolnictwa wyższego Dariusz Wieczorek.

Minister nauki zaznaczył też, że środki na naukę trzeba pozyskiwać również z innych niż ministerialne źródeł. "Stąd jest potrzebny dobry klimat, jest potrzebne pokazanie, że nauka jest potrzebna polskiej gospodarce; że nauka jest niezbędna, jeżeli chodzi o rozwój Polski i tworzenie nowych miejsc pracy" - tłumaczył.

"Dzisiaj zaczyna się nowa era dla polskiej nauki. Chciałbym, żeby kadencja tego rządu przeszła do historii jako najlepsza kadencja dla rozwoju polskiej nauki" - podkreślił Dariusz Wieczorek.

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia skierował list do uczestników i organizatorów uroczystości. "Przekonanie, że nauka tworzy naszą codzienność, a wykształcenie staje się niezbędnym warunkiem do sprostania wyzwaniom współczesności, towarzyszy nam nieustająco. Wiedza i badania naukowe stanowią bowiem gwarancję postępu i zmian na lepsze, zarówno otaczającej rzeczywistości, jak również życia poszczególnych osób. Dlatego dobrze funkcjonująca sfera nauki i szkolnictwa wyższego to wyjątkowo ważny, jeżeli nie najistotniejszy czynnik sukcesu współczesnych państw i społeczeństw. Warunek ich wszechstronnego rozwoju, bezpieczeństwa, zamożności i prestiżu" - napisał.

Z kolei wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz napisał o laureatach nagród: "To dzięki nim mamy dostęp do najnowocześniejszych technologii. To dzięki nim udaje się połączyć naukę i innowacje techniczne z zastosowaniami przemysłowymi".

"My, przedstawiciele nauki, często czujemy się niedoceniani, niedofinansowani. A przecież jeszcze parę miesięcy temu przedstawiciele KRASP-u (Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich) stwierdzili, że każda złotówka zainwestowana w naukę przynosi 8-13 złotych zysku. Gdzie znaleźć lepszy biznes? Pamiętajmy o tym i inwestujmy w naukę" - podkreślił witając gości rektor Politechniki Warszawskiej prof. dr hab. inż. Krzysztof Zaremba.

Najbardziej prestiżowe nagrody – za całokształt dorobku naukowego – otrzymało w tym roku 15 osób. Wyróżnienia te trafiają do wybitnych osobowości szkolnictwa wyższego i nauki, zajmujących się w trakcie kariery zawodowej m.in. pracą badawczą, opracowywaniem nowych technologii i tworzeniem ważnych dzieł naukowych. To także naukowcy poświęcający się działalności dydaktycznej i opiece naukowej nad młodymi badaczami, zarządzaniem jednostkami badawczymi i dydaktycznymi, pogłębianiem współpracy międzynarodowej i popularyzacją nauki.

26 nagród przyznano za osiągnięcia w działalności naukowej, 3 nagrody za osiągnięcia w działalności dydaktycznej, 8 nagród za wyróżniającą się działalność wdrożeniową i 7 nagród - za osiągnięcia w działalności organizacyjnej. Pełna lista nagrodzonych naukowców jest dostępna na stronie MNiSW.

Święto Nauki Polskiej jest obchodzone 19 lutego, w dniu urodzin Mikołaja Kopernika (1473-1543). Jego dzieło „O obrotach sfer niebieskich”, które było wykładnią teorii heliocentrycznej, zrewolucjonizowało światową naukę. Kopernik zapisał się w historii także innych dziedzin, w tym m.in. ekonomii, prawa, medycyny i kartografii.

Ustanowienie święta państwowego – jak podano w uzasadnieniu ustawy z 9 stycznia 2020 r. – było „wyrazem najwyższego uznania dla dokonań rodzimych naukowców w ponad 1000-letniej historii naszego narodu i państwa”. Projektodawcy zaznaczyli, że przez stulecia nauka stanowiła kluczowy impuls do rozwoju intelektualnego, społecznego i gospodarczego.

Wśród najwybitniejszych rodzimych naukowców, oprócz Mikołaja Kopernika, wskazano również Jana Heweliusza, Ignacego Łukasiewicza, Karola Olszewskiego, Zygmunta Wróblewskiego, Marię Skłodowską-Curie, Henryka Arctowskiego, Ludwika Hirszfelda, Jana Czochralskiego i Stefana Banacha.

"Teoria heliocentryczna, lampa naftowa czy odkrycie radu i polonu to tylko kilka przykładów licznych osiągnięć Polek i Polaków będących najlepszą wizytówką naszego kraju" – napisano w uzasadnieniu ustawy.

Ustawę o ustanowieniu Dnia Nauki Polskiej prezydent Andrzej Duda podpisał 3 lutego 2020 r.(PAP)

Anna Bugajska

abu/ bar/