Od rozpoczęcia rosyjskiej inwazji w lutym 2022 r. prawie 8 milionów Ukraińców uciekło z kraju. Szczególnie na początku były to często młode kobiety (w wieku ok. 30 lat), posiadające wyższe niż przeciętny obywatel Ukrainy wykształcenie. Nie było jednak dotąd jasne, czy istnieją jakieś istotne różnice między osobami, które wyemigrowały do krajów położonych bliżej Ukrainy, takich jak Polska, Słowacja i Węgry - a tymi leżącymi dalej na zachód, jak Niemcy oraz Austria.

Grupa dr Judith Kohlenberger z Uniwersytetu Ekonomicznego w Wiedniu przeprowadziła badanie ankietowe porównujące ukraińskich uchodźców mieszkających w Krakowie z uchodźcami znajdującymi się dalej od swojej ojczyzny, czyli w Wiedniu. Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie „PLOS ONE”.

Analiza wykazała, że osoby, które wyjechały do Wiednia, miały zazwyczaj wyższy poziom wykształcenia, większe doświadczenie zawodowe i większe doświadczenie w życiu w środowisku miejskim, niż uchodźcy, którzy pozostali w Krakowie. Najczęściej podawanym powodem zamieszkania w Wiedniu było posiadanie tu rodziny i przyjaciół, wysoka jakość życia oraz dobrze funkcjonujące struktury wsparcia, zaś w Krakowie - bliskość Ukrainy i łatwość znalezienia pracy.

Emigranci wiedeńscy częściej deklarowali, że zamierzają zostać w nowym miejscu na dłużej, podczas gdy ci krakowscy znacznie częściej planowali wrócić do ojczyzny.

"Nasz wstępny wniosek jest taki, że im dalej uchodźcy ukraińscy przemieszczali się na zachód, tym większą mieli samoświadomość oraz mniejszą chęć powrotu do ojczyzny" - mówi dr Kohlenberger.

Badaczka i jej koledzy zidentyfikowali także kluczowy - ich zdaniem - czynnik, który o tym decyduje.

"Chęć pozostania w Krakowie, metropolii z chłonnym rynkiem pracy i dużą diasporą ukraińską, jest znacznie niższa niż chęć pozostania w Wiedniu - znacznie bogatszym mieście, ale ze stosunkowo niewielką populacją ukraińską - zaznaczają naukowcy. - Uważamy to za istotne dla dalszych badań nad udaną integracją uchodźców i adaptacją do lokalnych warunków, ponieważ sugeruje, że wsparcie społeczności w kraju docelowym może nie być decydującym czynnikiem w kształtowaniu decyzji o pozostaniu lub powrocie. Wydaje się raczej, że istotną rolę odgrywają w tym warunki mieszkaniowe, które w Wiedniu są przeciętnie lepsze niż w Krakowie. W tym pierwszym przypadku perspektywa wynajęcia własnego mieszkania z własnej pensji i/lub z dotacji państwowych jest dużo wyższa".

Badacze przyznają, że ich próba badawcza nie była duża i należałoby przeprowadzić podobną analizę dla szerszej populacji ukraińskich uchodźców, jednak mają nadzieję, że ich ustalenia pomogą w kształtowaniu polityki integracyjnej w krajach przyjmujących emigrantów.

W swojej publikacji zwrócili tez uwagę na nieścisłości w podejściu Polski do uchodźców z różnych części świata. "W przeciwieństwie do ubiegających się o azyl osób z Bliskiego Wschodu, które doświadczają silnego rasizmu oraz są przetrzymywane na granicy z Białorusią, Ukraińcy byli tu +mile widzianymi+ migrantami, a postawy społeczne wobec nich były w dużej mierze przychylne" - zauważają.

Katarzyna Czechowicz

kap/ zan/