Śląski Festiwal Nauki Katowice to jedno z największych wydarzeń popularnonaukowych w Polsce i Europie, organizowane przez uczelnie z woj. śląskiego. Uczestniczący w festiwalu naukowcy chcą m.in. tłumaczyć i pokazywać, czym współcześnie żyje nauka, jak powstaje i czym się zajmuje.

Jak ocenił podczas czwartkowej konferencji prasowej w Katowicach rektor Uniwersytetu Śląskiego, dyrektor festiwalu prof. Ryszard Koziołek, o roli Śląskiego Festiwalu Nauki świadczy zgoda liderów instytucji samorządowych miasta oraz województwa i przedstawicieli najważniejszych publicznych uczelni regionu co do tego, że "nauka jest ważna".

„Nauka jest kluczowa dla tego miasta i tej części Polski. Na początku jeszcze nie wiedzieliśmy, czym ma być festiwal nauki. Dziś już wiemy, że nie jest on tylko celem, nie chodzi wyłącznie o pokazanie, co robimy w śląskich uczelniach, a także co robią znakomici goście z Europy i świata: festiwal nauki stał się platformą rozmowy ze społeczeństwem, z obywatelami” – wskazał prof. Koziołek.

„Rozmowy na temat tego, co jest ich indywidualnymi i zbiorowymi potrzebami, co wiedza i nauka mogą zaradzić, a przede wszystkim, w jaki sposób dać nowy napęd regionowi, który przez niemal dwa wieki był fundowany na nauce stosowanej, na przemyśle ciężkim, przemyśle wydobywczym, który bez nauki nie mógłby istnieć, a który wytworzył tu unikalną kulturę, unikalne doświadczenie, unikalny etos pracy w skali nie tylko Polski, ale i Europy” – wyjaśnił naukowiec.

„To jest nasz fundament. Na tym bazujemy, to chcemy opowiadać na festiwalu. Po raz pierwszy w tej edycji będziemy chcieli mówić o węglu w sposób, myślę, w jakim dotąd o nim nikt nie mówił: kompleksowo, nie tylko jako źródle energii, ale i czynniku, który wytworzył unikalną kulturę Śląska, specyficzne społeczeństwo z właściwymi kompetencjami” – zaznaczył prof. Koziołek.

„Opowiemy o tym, co z węglem w przyszłości można robić, bo jak wiemy, wcale nie trzeba go wyłącznie spalać. Ale to tylko jeden z ważnych tematów. Będziemy mówić o kosmosie. Celowo wybraliśmy Planetarium Śląskie jako miejsce inauguracji, po pierwsze dlatego, że mamy wspaniałą nową odsłonę zrewitalizowanego planetarium, ale także dlatego że chcemy pokazać kosmos jako ważny dla tego, co dzieje się na Ziemi” – zasygnalizował.

„Ale to, co stanowi istotę festiwalu to ponad 2 tys. naukowców i naukowczyń, które będą prezentować swoje dokonania, swoje badania i dziesiątki tysięcy zwiedzających, którzy na pewno odwiedzą festiwal” – zaznaczył rektor Uniwersytetu Śląskiego. „To, co nas łączy, to przekonanie, że przyszłość tego regionu będzie w istotny sposób ufundowane na nauce i zaawansowanej edukacji. Festiwal nauki jest argumentem w tej sprawie” – stwierdził prof. Koziołek.

6. edycja imprezy, będącej jednocześnie jednym z najważniejszych wydarzeń w ramach przygotowań do pełnienia przez Katowice funkcji Europejskiego Miasta Nauki w 2024 r., rozpocznie się w sobotę 3 grudnia galą otwarcia w Planetarium Śląskim. Przez kolejne dwa dni Śląski Festiwal Nauki wypełni przestrzenie użyczonego przez katowicki samorząd: Międzynarodowego Centrum Kongresowego (niedziela będzie dniem otwartym, poniedziałek – przeznaczonym dla szkół).

W programie festiwalu znajdzie się kilkaset wydarzeń popularyzujących naukę i sztukę – wykłady, warsztaty, pokazy naukowe, wystawy, koncerty, rozmowy, debaty i spotkania z gośćmi specjalnymi, które przygotuje i poprowadzi blisko 2 tys. naukowców i popularyzatorów nauki.

W sali wielofunkcyjnej katowickiego MCK zostanie zaaranżowanych sześć stref wiedzy, poświęconych: przyrodzie, naukom humanistyczno-społecznym, naukom ścisłym, medycynie i zdrowiu, technice (w nich należy spodziewać się pokazów naukowych) oraz sztuce. Główna strefa specjalna będzie poświęcona węglowi i obecnym wyzwaniom związanym z tym surowcem.

Publiczność festiwalowa będzie mogła wybierać w programach 17 scen. Będą to takie sceny jak „Nauka. To lubię”, „Czytamy naturę”, „Przynależności”, „Pulsar”, „Kieruj się na tradycję”, EXPO, „Naucz się miasta”, „Naucz się świata”, a także sceny Kopernika, przyrody, medycyny i zdrowia, nauk humanistyczno-społecznych oraz nauk ścisłych.

Na dwóch „Przystankach Nauka” będzie można porozmawiać z wybranymi gośćmi specjalnymi. Z kolei przy „Drzewie opowieści” będzie można spotkać twórców literatury i żywy tekst: spotkania autorskie będą przeplatane lekturą tekstów czytanych przez gości specjalnych festiwalu.

Nowościami szóstej edycji ŚFN będą m.in. Strefa EXPO festiwali nauki (z głosowaniem publiczności) czy konkurs „Młodzi dla przyszłości Śląska” (na projekty badawcze). Nowa będzie też inicjatywa „Młodzi budują Miasto Nauki”.

Na tegorocznym ŚFN zainaugurowany zostanie ponadto projekt Gaia Vari (Gaia to nazwa kosmicznego teleskopu Europejskiej Agencji Kosmicznej), o charakterze „citizen science”, co oznacza, że udział w nim mogą wziąć nie tylko naukowcy, ale też studenci, uczniowie, miłośnicy astronomii i inni zainteresowani.

Wybrani goście specjalni 6. edycji ŚFN, to: Daniel Tammet — pisarz, wybitnie uzdolniony badacz z dolegliwościami ze spektrum autyzmu, Jon Chase — raper naukowy, Kathryn Harkup — chemiczka, badaczka trucizn i ciemnej strony nauki, Avihu Ronen — historyk, pisarz, laureat International Book Prize for Holocaust Research, Tomasz Stawiszyński — filozof, pisarz, autor książki „Reguły na czas chaosu” czy Grzegorz Kasdepke — autor literatury dziecięcej.

Gośćmi specjalnymi wydarzenia będą też m.in. Zbigniew Izdebski — seksuolog; Wojciech Jagielski — dziennikarz, reportażysta; Sylwia Chutnik — pisarka, aktywistka; Anna Dziewit-Meller — pisarka, aktywistka; Grzegorz Wrochna — prezes Polskiej Agencji Kosmicznej, Dionisios Sturis — dziennikarz, pisarz, Julia E. Wahl — psycholożka, trenerka podejścia uważności czy Mark McCaughrean – doradca ds. nauki w Europejskiej Agencji Kosmicznej.

W czwartek przedstawiciele festiwalu poinformowali, że gośćmi wydarzenia będą ponadto: wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Frans Timmermans, który w poniedziałek będzie rozmawiał z młodzieżą o Europie, a także Sławosz Uznański, wybrany w ostatnich tygodniach przez Europejską Agencję Kosmiczną do Rezerwy Astronautów ESA.

Udział w festiwalu jest bezpłatny, jednak dzięki rejestracji na ŚFN uczestnicy otrzymają przed wydarzeniem informacje praktyczne i programowe. Wstęp na większość aktywności w programie jest nieograniczony, jednak wybrane wykłady, warsztaty oraz wydarzenia specjalne z uwagi na ograniczoną liczbę miejsc wymagają wcześniej rejestracji.

Głównym organizatorem jest Uniwersytet Śląski. Współpracują: miasto Katowice, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, Urząd Marszałkowski Woj. Śląskiego, Politechnika Śląska, Śląski Uniwersytet Medyczny, Akademia Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki, katowicka Akademia Sztuk Pięknych, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. J. Długosza w Częstochowie, Politechnika Częstochowska, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach i Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej.

PAP - Nauka w Polsce, Mateusz Babak

mtb/ agt/