Nauka dla Społeczeństwa

29.03.2024
PL EN
03.01.2022 aktualizacja 03.01.2022

Jak dzieci reagują, widząc łamanie zasad

Fot. Adobe Stock Fot. Adobe Stock

Dzieci różnych kultur, niezależnie czy wychowują się w małej miejscowości - czy w dużym mieście, zawsze reagują widząc łamanie zasad i zwracają uwagę osobie, która - według nich - łamie normy. Swoje obserwacje w tej kwestii opisują naukowcy z Niemiec i Wielkiej Brytanii.

Sposób, w jaki dzieci zwracają uwagę rówieśnikom, gdy ci łamią ogólnoprzyjęte zasady, nieco różni się w zależności od kultury, z której dziecko się wywodzi.

Wszystkie społeczeństwa na świecie mają swoje zasady i normy, dzięki którym mogą pokojowi funkcjonować. Choć różne społeczeństwa mają nieco inne normy i zasady, generalnie wszystkie one są jedną z podstaw życia społecznego. W jakim wieku ludzie zaczynają reagować na łamanie norm i zasad? Odpowiedzi na to pytanie szukał zespół badaczy z University of Plymouth w Wielkiej Brytanii i Wolnego Uniwersytetu w Berlinie, którym kierowała dr Patricia Kanngiesser (więcej - w publikacji: https://dx.doi.org/10.1073/pnas.2112521119 ).

Naukowcy ci przeanalizowali zachowanie 376 dzieci w wieku między 5. a 8. r.ż., reprezentujących osiem społeczeństw z Afryki, Azji, Europy i Ameryki Południowej. Każde z dzieci zostało nauczone gry w sortowanie klocków. Połowa z nich nauczyła się sortować klocki według koloru, a druga połowa według kształtu. Następnie dzieci połączono w pary, gdzie jedno z nich grało w grę, a drugie obserwowało kolegę.

Obserwacja wykazała, że dzieci przyglądające się zabawie interweniowały częściej, gdy ich partner wydawał się grać według innych zasad (czyli - według obserwatora - nie przestrzegał ich). Dziecko interweniowało tym częściej, im częściej jego partner w zabawie zmieniał zachowanie. Badanie wykazało też, że różny był sposób interwencji. Aby zmienić sposób działania kolegi, dzieci pochodzące z obszarów wiejskich używały rozkazów i nakazów częściej, niż dzieci wychowywane w miastach.

"Badanie to analizuje zachowanie dzieci, związane z kwestionowaniem naruszeń norm w różnych kulturach na całym świecie i pogłębia nasz sposób zrozumienia tego, jak normy pozwalają ludziom osiągnąć koordynację i współpracę" - mówi Patricia Kanngiesser z University of Plymouth. - "Nie pytaliśmy dzieci, co zamierzają zrobić - obserwowaliśmy, co tak naprawdę dzieje się między nimi, gdy dochodzi do łamania zasad".

Badacze zaznaczają, że ciekawie było obserwować różnice w sposobie zwracania uwagi koledze w zależności od miejsca pochodzenia. Ku swojemu zaskoczeniu naukowcy zauważyli, że dzieci z małych społeczności wiejskich protestowały tak samo, a nawet częściej, niż dzieci z miast, choć w inny sposób. "Założyliśmy, że w małych miejscowościach większość osób zna się nawzajem, więc bezpośrednie interwencje mogłyby być mniej powszechne. Okazało się, że tak nie jest" - mówią.

W kolejnym badaniu Kanngiesser i jej zespół chcą sprawdzić, co motywuje dzieci do reagowania na łamanie zasad i jak uczą się one interweniować - czy czerpią wiedzę się od dorosłych lub starszych dzieci z ich otoczenia, czy może istnieje inny, nieznany dotąd mechanizm.

Agnieszka Niewińska - Lewicka

anl/ zan/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024