Pozornie mało znacząca obserwacja – przetłuszczanie się sierści – wskazała naukowcom, w jaki sposób układ odpornościowy może być wykorzystany do odwrócenia otyłości.

„To było całkowicie nieprzewidziane odkrycie, ale wykazaliśmy, że utratę tłuszczu można osiągnąć poprzez wydzielanie przez skórę łoju (sebum) – powiedział kierujący pracami dr Taku Kambayashi, profesor patologii oraz medycyny laboratoryjnej w PSU, który prowadził badania ze studentką czwartego roku medycyny, dr Ruth Choa. - Wierzymy, że jesteśmy pierwszą grupą, która pokazuje niehormonalny sposób indukowania tego procesu, podkreślając nieoczekiwaną rolę układu odpornościowego organizmu”.

Limfopoetyna zrębu grasicy (TSLP) jest cytokiną — czyli rodzajem białka układu odpornościowego — biorącym udział w przebiegu astmy i innych chorób alergicznych. Grupa badawcza Kambayashiego badała rolę tej cytokiny w aktywacji komórek odpornościowych typu 2 i ekspansji komórek T regulatorowych. Ponieważ wcześniejsze badania wykazały, że komórki te mogą regulować metabolizm energetyczny, naukowcy przewidzieli, że leczenie myszy z nadwagą za pomocą TSLP może stymulować odpowiedź immunologiczną, która potencjalnie przeciwdziałałaby niektórym szkodliwym skutkom otyłości.

Aby przetestować wpływ TSLP na cukrzycę typu 2, naukowcy wstrzyknęli otyłym myszom wektor wirusowy, który zwiększałby poziom TSLP w ich organizmach. Po czterech tygodniach zespół badawczy odkrył, że TSLP nie tylko wpłynęła na ryzyko cukrzycy, ale odwróciła otyłość u myszy karmionych dietą wysokotłuszczową. Podczas gdy grupa kontrolna nadal przybierała na wadze, waga myszy leczonych TSLP spadła z nadmiernych 45 gramów do zdrowych 25 gramów średnio w ciągu zaledwie 28 dni.

Co najbardziej uderzające, myszy traktowane TSLP również zmniejszyły swoją masę trzewnej tkanki tłuszczowej. Tłuszcz trzewny to biały tłuszcz, który jest przechowywany w jamie brzusznej wokół głównych narządów, co może zwiększać ryzyko cukrzycy, chorób serca i udaru mózgu. Te myszy doświadczyły również poprawy poziomu glukozy we krwi i poziomu insuliny na czczo, a także zmniejszonego ryzyka stłuszczenia wątroby.

Biorąc pod uwagę spektakularne wyniki, Kambayashi założył, że TSLP wywołuje u myszy mdłości i zmniejsza ich apetyt. Jednak po dalszych testach wyszło na jaw, że myszy traktowane TSLP w rzeczywistości jadły od 20 do 30 proc. więcej, miały podobne wydatki energetyczne, podstawowe tempo metabolizmu i poziomy aktywności w porównaniu z ich nieleczonymi odpowiednikami.

Dr Kambayashi przypomniał sobie drobną obserwację, którą wcześniej zignorował: „Kiedy spojrzałem na sierść myszy leczonych TSLP, zauważyłem, że błyszczały w świetle. Zawsze wiedziałem dokładnie, które myszy były leczone, ponieważ były o wiele bardziej błyszczące niż inne” – wspomina. Czyżby ich tłusta sierść była oznaką, że myszy „wypacają” tłuszcz ze skóry?

Aby przetestować teorię, naukowcy ogolili myszy traktowane TSLP i kontrolne, a następnie wyekstrahowali tłuszcz ich futra. Odkryli, że hipoteza Kambayashiego była poprawna: błyszczące futro zawierało specyficzne dla sebum lipidy. Sebum jest substancją wytwarzaną przez sebocyty (wysoce wyspecjalizowane komórki nabłonka) w gruczołach łojowych i pomaga w tworzeniu bariery skórnej. Potwierdziło to, że uwalnianie łoju przez skórę było odpowiedzialne za utratę tłuszczu wywołaną TSLP.

Aby zbadać, czy TSLP może potencjalnie odgrywać rolę w kontroli wydzielania sebum u ludzi, naukowcy zbadali następnie TSLP i panel 18 genów związanych z gruczołami łojowymi w publicznie dostępnym zestawie danych. To ujawniło, że ekspresja TSLP jest istotnie i dodatnio skorelowana z ekspresją genu gruczołów łojowych w zdrowej ludzkiej skórze.

Zdaniem badaczy odkrycia dotyczące modelu zwierzęcego potwierdzają możliwość, że zwiększenie produkcji łoju poprzez układ odpornościowy może być strategią leczenia otyłości u ludzi. (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ agt/