Nauka dla Społeczeństwa

19.03.2024
PL EN
22.09.2020 aktualizacja 22.09.2020

Przez globalne ocieplenie ryby w rzece Jukon mogą stać się trujące

Fot. Adobe Stock Fot. Adobe Stock

Bez ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, które powodują globalne ocieplenie, stężenie rtęci w rybach w rzece Jukon na Alasce może przekroczyć bezpieczny dla zdrowia ludzkiego poziom już do roku 2050 - informuje pismo “Nature Communications”.

Jukon to największa rzeka w północno-zachodniej części Ameryki Północnej. Ma długość 3185 km i wpływa do Morza Beringa. Ponad połowa jej biegu znajduje się na Alasce, natomiast górna część płynie w większości przez kanadyjskie terytorium Jukon, które właśnie tej rzece zawdzięcza nazwę. Rzeka Jukon jest piątym co do wielkości zlewiskiem w Ameryce Północnej, a połów tamtejszych łososi ma duże znaczenie gospodarcze.

Naukowcy związani z NASA podczas pierwszych tego rodzaju badań oszacowali potencjalne uwalnianie się rtęci z topniejącej wiecznej zmarzliny dla scenariuszy o wysokiej i niskiej emisji dwutlenku węgla.

Według ich przewidywań do roku 2200 rtęć emitowana co roku do atmosfery i wody w wyniku rozmarzania wiecznej zmarzliny będzie porównywalna z obecnymi globalnymi emisjami rtęci spowodowanymi przez człowieka. Dzieje się tak, ponieważ wyższa emisja dwutlenku węgla prowadzi do szybszego uwalniania większych ilości rtęci atmosfery i wody, gdzie może ona gromadzić się w organizmach dzikich zwierząt, w tym ryb.

„Jeśli uda nam się osiągnąć cel paryskiego porozumienia, spodziewamy się minimalnego wpływu (globalnego ocieplenia) na stężenie rtęci w rybach i wodzie. Jeśli jednak będziemy kontynuować nieograniczone emisje gazów cieplarnianych, prawdopodobnie zaobserwujemy duży wzrost stężenia rtęci” - powiedział Kevin Schaefer, naukowiec z National Snow and Ice Data Center (NSIDC) i główny badacz projektu.

Tak duże emisje rtęci mogą mieć globalny wpływ. „To, co dzieje się w Arktyce, nie pozostaje w Arktyce” - zaznaczył Schaefer. - „Emisje rtęci z topniejącej wiecznej zmarzliny mogą utrzymywać się przez wieki, wpływając na środowisko zarówno lokalnie, jak i globalnie”.

W 2018 roku Schaefer i kilku jego kolegów odkryło, że gleby wiecznej zmarzliny przechowują prawie dwa razy więcej rtęci niż wszystkie inne gleby, ocean i atmosfera razem wzięte. Prace te zostały sfinansowane przez NASA w ramach eksperymentu Arctic-Boreal Vulnerability Experiment (ABoVE), mającego na celu lepsze zrozumienie, w jaki sposób zmiany klimatu wpływają na ekosystemy Arktyki oraz jak te zmiany ostatecznie wpływają na ludzi i miejsca w Arktyce i poza nią. Teraz naukowcy stworzyli model w celu przewidzenia, jak zmieni się emisja rtęci z topniejącej arktycznej zmarzliny dla różnych scenariuszy globalnej emisji gazów cieplarnianych. Model częściowo opiera się na danych ze spektroradiometru obrazowania o umiarkowanej rozdzielczości (MODIS) znajdującego się na pokładzie satelity NASA Terra.

W artykule scharakteryzowano uwalnianie rtęci z topniejącej wiecznej zmarzliny dla scenariuszy o wysokiej i niskiej emisji dwutlenku z Piątego Raportu Oceniającego Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (AR5). Scenariusz wysokiej emisji dwutlenku węgla (RCP 8.5) zakłada nieograniczone emisje dla „normalnej działalności”, podczas gdy scenariusz niskiego poziomu emisji (RCP 4.5) - emisje dwutlenku węgla zgodne z globalnym celem porozumienia paryskiego, aby ocieplenie było mniejsze niż 2 stopnie Celsjusza powyżej poziomu dla okresu przedindustrialnego.

Wyniki wskazują na minimalny wpływ na stężenie rtęci w wodzie i rybach w przypadku scenariusza niskiej emisji dwutlenku węgla - oraz duży wzrost w przypadku scenariusza z wysoką emisją dwutlenku węgla. Na poziomie globalnym scenariusz wysokiego poziomu emisji dwutlenku węgla znacznie zwiększyłby ilość rtęci uwalnianej do atmosfery, która utrzymywałaby się w środowisku przez wieki. Na poziomie lokalnym spowodowałoby to duży wzrost stężenia rtęci w rybach i wodzie w rzece Jukon.

W przypadku scenariusza zakładającego wysoką emisję stężenie rtęci w rzece Jukon może się podwoić do 2100 r. Scenariusz niskoemisyjny przedstawia minimalne uwalnianie rtęci do atmosfery i niewielkie zmiany stężeń rtęci w rybach i wodzie. W scenariuszu niskiej emisji stężenie rtęci prawdopodobnie wzrosłoby tylko o około 14 proc. i nie przekroczyłoby kryterium EPA do 2300 r.

„Odwilż wiecznej zmarzliny spowodowana zmianami klimatycznymi może uwolnić rtęć, a także gazy cieplarniane, takie jak metan. Musimy przestrzegać celu porozumienia paryskiego wynoszącego 2 stopnie Celsjusza. W przeciwnym razie, przy scenariuszu wysokiej emisji, do środowiska zostanie uwolniona znaczna część rtęci i będzie w nim obecna przez setki lat ”- powiedział Yasin Elshorbany, współautor badania z University of South Florida w St. Petersburgu.(PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ zan/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024