Najnowsze badania dowodzą, że niedługo przed pierwszym wyjściem kręgowców z wody na ląd, ok. 385 mln lat temu, znacznej ewolucji uległ ich narząd wzroku. Zdaniem naukowców oczy powiększyły swoje rozmiary trzykrotnie.

Zwierzęta wodne, które mogły nieco przypominać dzisiejsze krokodyle, zaczęły obserwować z wody i polować na ofiary zamieszkujące przybrzeżny ląd. Dopiero później rozwinęły się u nich kończyny zdolne do sprawnego poruszania się na lądzie.

Przykładem takiego zwierzęcia był tiktaalik, który mógł stanowić formę przejściową między rybami a płazami. Jego skamieniałość znaleziono w kanadyjskiej Arktyce w 2006 r. Oczy tiktaalika, osadzone blisko szczytu czaszki, znajdowały się nad linią wody.

Co ciekawe, u tiktaalika oczy osadzone były z przodu, nie zaś z boków, jak to ma miejsce u ryb. W ten sposób lepiej nadawały się do obserwowania z wody potencjalnej zdobyczy. Zdaniem badaczy taka rola oczu mogła z kolei wpłynąć na rozwój mózgu. Tiktaalik mógł planować, a nie tylko reagować, jak ryby.

"Odkryliśmy, że miało miejsce znaczące zwiększenie się wizualnych możliwości kręgowców tuż przed ich wyjściem z wody na ląd. Nasza hipoteza brzmi, że być może wiązało się to z obserwowaniem przez nie dużej obfitości niewykorzystanego pożywienia na lądzie – krocionogów, stonóg, pająków i innych. W rezultacie stało się to motorem ewolucji od płetw do kończyn" - opisuje współautor badań, neurobiolog i inżynier, Malcolm A. MacIver z Northwestern University (USA).

Bezkręgowce wyszły na ląd ok. 50 mln lat wcześniej niż kręgowce.

Biorąc pod uwagę, że środowiskiem wzroku stało się powietrze, a nie woda, zasięg widzenia u np. tiktaalika mógł zwiększyć się 70 razy w stosunku do zasięgu wzroku u ryb. Stało się to na miliony lat, zanim kręgowce na dobre zadomowiły się na lądzie.(PAP)

krx/ zan/