Szeroko zakrojony, interdyscyplinarny program badawczy pola bitwy pod Kunowicami rozpoczął się w 2009 roku. Pracami kieruje dr hab. Grzegorz Podruczny z Polsko-Niemieckiego Instytutu Badawczego w Collegium Polonicum w Słubicach. Jednym z ważniejszych dotychczasowych odkryć było zlokalizowanie w 2009 roku umocnień ziemnych, które otaczały rosyjski obóz. Do tej pory naukowcy byli przekonani, że tego typu konstrukcje nie zachowały się do naszych czasów.

Bitwa pod Kunowicami rozegrała się 12 sierpnia 1759 roku. Było to jedno z największych i najbardziej krwawych starć w czasie wojny siedmioletniej (1756-1763). Zwarły się ze sobą armie Rosji i Austrii przeciwko pruskim żołnierzom Fryderyka II. W walkach uczestniczyło około 130 tys. osób. Mimo początkowej przewagi armia pruska ostatecznie została rozgromiona. W sumie w czasie bitwy zginęło ok. 10 tys. żołnierzy. Teraz badacze próbują zlokalizować zbiorową mogiłę, w której spoczęli polegli.

„Oprócz prospekcji przy użyciu wykrywacza metalu przeprowadziliśmy również badania nieinwazyjne – elektrooporowe i magnetyczne. Przebadaliśmy teren, na którym w latach 2012-15 odnaleźliśmy dużą liczbę rosyjskich guzików mundurowych oraz szczątki ludzkie” – opowiada PAP dr hab. Grzegorz Podruczny. W tym roku badacze planują zweryfikowanie swoich domysłów, poprzez wykonanie wykopów sondażowych, czyli wykopalisk na ograniczoną skalę.

Zeszłoroczne badania zdominowała prospekcja z użyciem wykrywaczy metali. Dzięki temu udało się zebrać prawie 2 tysiące zabytków, głównie związanych z bitwą sprzed 260 lat. Najliczniejszą grupę stanowią ołowiane pociski do broni strzeleckiej – ich badacze naliczyli aż 989 sztuk. Mniej liczne były pociski artyleryjskie. Odnaleziono m.in. 285 całych kartaczy i 26 ich fragmentów, odłamki granatu haubicznego i kule armatnie.

„Wyjątkowym zabytkiem jest cały granat od rosyjskiego jednoroga 12-funtowego. Działo, z którego go wystrzelono, było ówcześnie nowatorskim rozwiązaniem, a pola bitew wojny siedmioletniej stanowiły dla tych konstrukcji pierwszy poważny sprawdzian bojowy” – zaznacza dr hab. Podruczny.

Tylko znikomy procent znalezisk stanowią fragmenty broni. Mimo to za duży sukces naukowcy uznali odnalezienie w sumie kilkunastu jej fragmentów – głównie elementy zamku skałkowego karabinów. Są też znaleziska reliktów broni białej – zaczepy od pochwy szabli, okucie od pochwy od pałasza czy fragment bagnetu tulejkowego. „Szczególnie cennym zabytkiem jest fragment rosyjskiego bagnetu od karabinu piechoty. Zachowany jest jednak w stanie niekompletnym – pozbawiony jest głowni” – dodaje dr hab. Podruczny.

Badacze odkryli też dużą grupę zabytków związanych z ubiorem żołnierzy. Najwięcej było guzików mundurowych – zarówno pruskich, jak i rosyjskich, których odnaleziono aż 200.

Zdaniem dr. hab. Podrucznego jednym z najcenniejszych z zabytków znalezionych w tym sezonie był XVIII-wieczny prawosławny krzyżyk, najpewniej należący do któregoś z rosyjskich żołnierzy.

W czasie poszukiwań śladów związanych z kunowicką batalią odnaleziono również zabytki z innych epok. Wśród nich dużą grupę stanowią monety. Najstarszą jest denar brandenburski Ottona IV (1293-1312). Jednak z punktu widzenia badaczy najciekawszą jest moneta pruska, 1/3 talara, wybita w roku, w którym rozegrała się bitwa pod Kunowicami. Naukowcy zidentyfikowali też duży zbiór fajek z XVIII i XIX wieku, a także ołowiane zabawki – żołnierzyki i... czołg.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ mrt/