Odciski dłoni są jednym z najczęstszych - obok postaci zwierzęcych - motywów w sztuce naskalnej. Można je znaleźć m.in. we francuskich jaskiniach Chauveta czy Gargas, w argentyńskiej Cuevas de las Manos czy na Borneo. Jak powstawały? Najprawdopodobniej paleolityczny artyści mazali dłonie barwnikiem, po czym odbijali je na skale jak stemple. Była też druga metoda, pozwalająca pokazać dłonie w negatywie. Człowiek przyciskał czystą rękę do skały, a dokoła rozpryskiwał barwnik.

Autorstwo takich rysunków na ścianach jaskiń naukowcy najczęściej przypisywali mężczyznom lub nastoletnim chłopcom, choć często podejrzewali, że mogły je zostawiać także kobiety. Nowe ustalenia dotyczące płci jaskiniowych malarzy przedstawia emerytowany profesor antropologii z Penn State University (USA), Dean Snow. W swoich poszukiwaniach Snow natrafił na prace brytyjskiego biologa, Johna Manninga, który na podstawie różnic w proporcjach różnych części dłoni określa nie tylko płeć ludzi, ale też ich preferencje seksualne lub podatność na choroby serca. Snow podejrzewał, że analogiczną metodę można wykorzystać do badania jaskiniowych odcisków dłoni.

Na większości zdjęć przedstawiających dłonie na skałach nie ma ich dokładnego wymiarowania, co oczywiście utrudnia porównywanie szczegółów. Snow odwiedził jednak wiele jaskiń, analizował też najbardziej odpowiednie zdjęcia dłoni. Zgromadził również zbiór zdjęć dłoni osób o pochodzeniu europejskim, a zwłaszcza śródziemnomorskim.

Jego zdaniem sprawne rozróżnianie odcisków dłoni kobiet i mężczyzn wymaga wykonania dwóch kroków. Najpierw trzeba wziąć pięć różnych miar i ogólnie ocenić wielkość dłoni. To pozwala oddzielić dłonie dorosłych mężczyzn od pozostałych. Zdaniem Snowa taka metoda pozwala określić płeć malarza z 79-procentową dokładnością, nie pozwala jednak odróżnić dłoni nastoletnich chłopców od dłoni kobiet.

Wtedy sprawdza się metoda porównywania długości palca wskazującego i serdecznego - oraz wskazującego i małego. Naukowiec zauważył, że u ludzi żyjących współcześnie metoda ta daje zaledwie 60 proc. pewności. Jak jednak dodaje, wśród dawnych mieszkańców Europy dymorfizm płciowy był zaznaczony o wiele wyraźniej niż dziś. To znaczy, że kobiety i mężczyźni wyraźniej się od siebie różnili. Męskie dłonie były nie tylko większe, ale też wyraźniej różniły się pod względem proporcji długości palców.

Ostatecznie Snow doszedł do wniosku, że zaledwie jedna dziesiąta odcisków dłoni z badanych przez niego jaskiń w Hiszpanii i Francji była dziełem dorosłych mężczyzn, zaś 15 proc. zostawili nastoletni chłopcy. A zatem 75 proc. odcisków dłoni musiało należeć do kobiet - mówi. (PAP)

zan/ agt/