Armstrong przeżył i wygląda na to, że bardziej zagrażają mu pijani kierowcy na drodze lub jakkolwiek inna choroba aniżeli budzący strach rak.

Onkolodzy mają wiele nadziei także dla innych chorych, których nie można całkowicie wyleczyć z raka. Mówią wtedy, że będą mogli żyć jeszcze wiele lat, ponieważ ten typ nowotworu, na który cierpią, przestaje być już chorobą śmiertelną. Staje się jedynie schorzeniem przewlekłym, podobnie jak cukrzyca czy udar mózgu. Prof. Tadeusz Pieńkowski z Europejskiego Centrum Zdrowia w Otwocku zapewnia, że kobieta z rakiem piersi ma dziś szanse żyć 20 lat. Jeśli umrze wcześniej, to z innej przyczyny. Równie długo mogą żyć mężczyźni z rakiem prostaty. Wcześniej umrą np. na niewydolność serca, która zabija co drugiego chorego w ciągu 5 lat. Jest zatem bardziej śmiertelna niż wiele rodzajów nowotworów.

Przewlekłą chorobą jest również białaczka szpikowa, ale nie można tego powiedzieć o wszystkich chorobach nowotworowych. Wciąż niewielkie szanse na przeżycie mają chorzy na raka nerki, a jeszcze bardziej - na raka trzustki i raka płuc. Poza tym, jeśli nawet statystycznie wielu chorych na dany typ raka ma szanse na długie życie, to nadal trudno jest zapewnić o tym poszczególnych chorych. Znacznie łatwiej jest przewidzieć rozwój cukrzycy.

W onkologii wciąż bardzo trudna jest indywidualna prognostyka przeżycia. Choroba potrafi przez pewien czas być w utajeniu, nie powodując żadnych objawów, by nagle się ujawnić powodując zgon chorego w ciągu kilku tygodni. Może nagle przejść z „choroby przewlekłej” w chorobę śmiertelną. Dlatego rak wciąż budzi strach i długo jeszcze się to nie zmieni.

Nigdy nie będzie jednego skutecznego leku na raka. Zapomnijmy o tym, Nie jest to możliwe nawet w przypadku przewlekłej białaczki szpikowej. Początkowo wydawało się, że będzie to możliwe, gdy w 2001 r. pojawił się preparat, który powstrzymywał chorobę. Było to największe osiągnięcie nowoczesnej onkologii polegającej coraz bardziej na postępach biologii molekularnej. To właśnie wtedy pojawiła się idea przewlekłej choroby nowotworowej.

Wielu chorych zażywających ten lek (w tzw. terapii celowanej) do dziś nie ma żadnych objawów choroby, a minęło już ponad 10 lat, ale u niektórych dochodzi do jej nawrotu. Dla nich kolejną nadzieją są inne podobnie działające leki, które wprowadzono do użycia w ostatnich latach. Dlatego przewlekła białaczka szpikowa dla pewnej grupy chorych wciąż jest choroba przewlekłą. Ale wyścig z nią wciąż trwa.

W większości chorób nowotworowych najlepsze efekty daje zastosowanie różnych metod terapii. Chodzi zarówno o te tradycyjne, jak operacja, radioterapia i chemioterapia (wciąż najbardziej skuteczne), jak i najnowsze, takie jak terapia celowana i immunoterapia (terapeutyczne szczepionki przeciwnowotworowe). To dzięki wykorzystaniu różnych sposobów uzyskuje się tak dobre efekty leczenia raka piersi. W Polsce tzw. pięcioletnie przeżycia uzyskuje się u 75 proc. kobiet, a w USA – u 87 proc. Coraz dłużej udaje się utrzymać przy życiu chorych na czerniaka, raka trzustki oraz raka płuc. Może kiedyś będą to choroby przewlekłe, a nie wysoce śmiertelne, ale na to raczej długo jeszcze trzeba będzie czekać.

Amerykańskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej zapowiedziało na początku tego stulecia, że stanie się to już w 2015 r. Już dziś wiadomo, że było to tylko pobożne życzenie. Ta prognoza wynikała bardziej z pragnień i oczekiwań, niż trzeźwej oceny faktycznego postępu w onkologii. Okazała się równie błędna, jak ogłoszona 30 lat wcześniej (w 1971 r.), słynna „wojna z rakiem”. Miała sprawić, że w 2000 r. rak przestanie być choroba śmiertelną, ale rak okazał się sprytniejszy. Niestety.

Zbigniew Wojtasiński