Stowarzyszenie Delta jest właścicielem trzech placówek noszących nazwę JuraPark. Pierwsza z nich powstała w 2004 r. w Bałtowie (woj. świętokrzyskie), gdzie odkryto tropy dinozaurów. Jura Park Solec Kujawski, ulokowany w leśnej scenerii, działa od roku 2008. JuraPark Krasiejów został otwarty w 2010 r. w miejscu, gdzie odkryto cmentarzysko triasowych kręgowców, spośród których najbardziej znanymi są silezaury.

"Jednym z podstawowych zadań statutowych Stowarzyszenia Delta jest troska o rozwój oświaty i wyrównywanie szans edukacyjnych. Stąd duży nacisk kładziemy na popularyzację nauki - głównie paleontologii, ale także biologii, geologii i geografii. Organizujemy prelekcje i spotkania z naukowcami" - wyjaśnia Monika Pękala z działu marketingu JuraParku.

Wylicza, że ze stowarzyszeniem współpracują uczeni z Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie, Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Śląskiego, Uniwersytetu Opolskiego i Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Do grona konsultantów Delty należą m.in. dr Gerard Gierliński (znawca dinozaurów a szczególnie ich tropów); dr Andrzej Boczarowski, (który zajmuje się rekonstrukcją prehistorycznego świata); mgr Grzegorz Niedźwiedzki, dr Tomasz Sulej oraz dr Piotr Szrek (naukowcy znani z przełomowego odkrycia tropów dewońskiego tetrapodia - czworonoga z Gór Świętokrzyskich), mgr Tomasz Singer, odkrywca pierwszego w świecie tropu dinozaura znajdującego się obok jego szkieletu.

Stowarzyszenie organizuje konkursy wiedzy i quizy. Na terenie JuraParku Krasiejów prowadzone są wykopaliska paleontologiczne. JuraParki mają własne publikacje popularnonaukowe poświęcone skamieniałościom i dinozaurom. Jest to możliwe, bo teksty naukowe pisane przez uczonych współpracujących ze Stowarzyszeniem DELTA podpisywane są przez autorów pod "szyldem" JuraParku . Formułą tą posługują się Tomasz Singer i dr Gierliński.

Zadaniem JuraParku jest połączenie edukacji z przygoda i rozrywką. Misją stowarzyszenia jest " uczyć bawiąc i bawić ucząc". Popularyzatorzy stawiają na aktywną formę zdobywania wiedzy i nabywania umiejętności. Wszystko to spięte jest klamrą przedsiębiorczości - parki dowodzą, że nauka i biznes mogą nie tylko wzajemnie się dopełniać, ale i stanowić jedność.

W każdym z trzech JuraParków znajduje się ścieżka dydaktyczna. Zwiedzający mają mogą odbyć wędrówkę przez kolejne etapy dziejów życia na Ziemi pośród modeli dinozaurów, gadów ssakokształtnych oraz gigantycznych stawonogów. W Bałtowie można podziwiać prawie 100 modeli wymarłych zwierząt; w Solcu Kujawskim ponad 100, w Krasiejowie ponad 200. Wzdłuż ścieżki rozmieszczone są liczne plansze prezentujące charakterystyczne dla ery dinozaurów środowisko roślinne, zdjęcia z miejsc, w których odkryto skamieniałości dinozaurów oraz tablice.

"Staramy się utrzymywać wysokie standardy naukowe. Modele, które można podziwiać w naszych JuraParkach wykonywane są przez współpracujących z nami paleoartystów z wielką dbałością o szczegóły oraz w zgodzie z najnowszymi odkryciami i standardami obowiązującymi w paleontologii" - zapewnia Pękala.

Standardy te potwierdzają patronaty nad JuraParkami udzielone przez instytucje naukowe, takie jak Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie (PIG), Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Geografii Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy czy Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego.

W JuraParkach odbywają się ponadto lekcje muzealne dla uczniów, których tematy obejmują szeroki zakres zagadnień związanych z dziejami życia na naszej planecie (skamieniałości, ewolucja, antropogeneza, odkrycia paleontologiczne). Organizowane są też warsztaty edukacyjne dla najmłodszych dzieci.

Na terenie parków utworzono jednostki (instytucje) paramuzealne. Muzeum Ziemi im. Karola Sabatha w JuraParku Solec posiada jedną z największych kolekcji skamieniałości w Polsce. Muzeum Jurajskie na terenie JuraParku Bałtów stanowi uzupełnienie ścieżki dydaktycznej. Dwie sale muzealne wypełnione są eksponatami pochodzącymi z różnych części świata i gromadzonymi w czasie wypraw odbywanych przez JuraPark Explorer Team. Funkcje muzeum pełni Pawilon Paleontologiczny znajdujący się w JuraParku Krasiejów.

Jak przypomina Monika Pękala, odkryte w Krasiejowie złoża skamieniałości triasowych płazów i gadów należą do najbogatszych w Europie. Nad miejscem wykopalisk wznosi się Pawilon Paleontologiczny będący sam w sobie ciekawostką architektoniczną i naukową. Jest to jedyne miejsce w Europie, gdzie przez przeszkloną podłogę można oglądać odkryty materiał kostny triasowych gadów i płazów. Wiele doskonale zachowanych elementów szkieletowych znajduje się także w gablotach. Atrakcję stanowi rekonstrukcja szkieletu znalezionego właśnie w Krasiejowie dinozaurokształtnego gada sprzed ok.230 milionów lat o nazwie Silesaurus opolensis (silezaur - "śląski jaszczur").

Park w Krasiejowie oferuje jeszcze jedną przygodę - podróż w czasie. Zorganizowany tu "Tunel Czasu" to niezwykłe kino, gdzie na pokładzie specjalnej kolejki - Kapsuły Czasu przemierzającej 300 metrowy tunel - "podróżnicy w czasie" stają się uczestnikami spektaklu popularno-naukowego.

"Sabathówka" w Bałtowie jest miejscem, które przywołuje pamięć przedwcześnie zmarłego, a współpracującego z JuraParkiem Karola Sabatha, polskiego paleontologa i popularyzatora nauki. Umieszczono tu bloki skalne, pochodzące z obrzeżenia Gór Świętokrzyskich, pokryte dużą liczbą tropów pozostawionych przez jurajskie dinozaury. Kolekcja tropów została przez Stowarzyszenie DELTA uratowana przed dewastacją, przywieziona do Bałtowa, zakonserwowana i udostępniona zwiedzającym. W Kąciku Młodego Paleontologa dzieci mogą, przy użyciu odpowiednich narzędzi wydobyć prawdziwą skamieniałość, zaś pod wielką czapą czarownicy ułożyć dinopuzzle oraz zabawić się w tropiciela jurajskich stworów. W scenerii kamieniołomu odbywają się także warsztaty paleontologiczne.

"Żydowski Jar" w Bałtowie to wąwóz, gdzie dr Gierliński znalazł tropy pozostawione przez roślinożerne driozaury, drapieżne ceratozaury oraz małego teropoda. Tropy zostały wyeksponowane i opisane. Modele ustawione w pobliżu tropów stanowią próbę rekonstrukcji sceny polowania, która prawdopodobnie rozegrała się przed milionami lat. Wędrówka z przewodnikiem wiodąca przez wąwóz lessowy, stwarza szansę zapoznania się z procesami geologicznymi kształtującymi powierzchnię Ziemi. Przyrodnicza część trasy, na której znajduje się m.in. stanowisko modrzewia polskiego, daje okazję do przypomnienia sobie wiadomości na temat polskiej fauny i flory.

Bałtów może pochwalić się także zabytkowym młynem wybudowanym pod koniec XIX w. przez księcia Aleksandra Druckiego-Lubeckiego. W parku mieści się ponadto ogród zoologiczny - "Zwierzyniec Bałtowski"

Stowarzyszenie jest współtwórcą wielu wystaw prezentowanych nie tylko w parkach, ale również w instytucjach partnerskich - instytutach naukowych. Delta ma też na swoim koncie publikacje popularnonaukowe pisane przez ludzi związanych z JuraParkiem lub JuraParku dotyczące. Katarzyna Janiszewska, Piotr Menducki i Ireneusz Wicik opublikowali książkę "W krainie dinozaurów". Grzegorz Marzec napisał "Krótki przewodnik po niezwykłym świecie prehistorycznych zwierząt" wzbogacony o rysunki Karola Sabatha. Marek Rej i Zbigniew Tyczyński to autorzy "Przewodnika po Bałtowie".

Krótkie teksty popularnonaukowe poświęcone ciekawostkom i najnowszym odkryciom związanym ze światem dinozaurów umieszczane są w prasie lokalnej. W "Nowej Trybunie Opolska" Stowarzyszenie Delta sponsoruje cykl o nazwie "Klub dinomaniaka", w "Gazecie Ostrowieckiej" rubrykę o nazwie "Paleociekawostki". JuraParki współfinansowały projekt edukacyjny TVP 1 "Rodzinka Dinka" - cykl programów popularnonaukowych dla dzieci, których akcja toczy się w Bałtowie, Solcu Kujawskim i Krasiejowie.

PAP - Nauka w Polsce

kol/ agt/