„Pełne poparcie” dla wniosku prezydenta wyraził szef resortu nauki Jarosław Gowin.

Wniosek prezydenta Andrzeja Dudy o zbadanie zgodności z Konstytucją artykułu 121a ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (tzw. Ustawy 2.0 lub Konstytucji dla Nauki) z dnia 20 lipca 2018 r. opublikowano na stronie Trybunału Konstytucyjnego.

Ustawę 2.0 prezydent podpisał 1 sierpnia 2018 r., a weszła ona w życie 1 października 2018 r. Zaskarżony przez prezydenta art. 121a wprowadza dla urzędującego sędziego Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego lub Sądu Administracyjnego, w tym sędziom w stanie spoczynku, prawo do dożywotniego zatrudnienia na uczelni bez względu na wynik oceny pracowniczej. Ten zapis zaproponowano podczas prac nad Ustawą 2.0 w Senacie.

We wniosku do TK Andrzej Duda wskazał m.in., że artykuł 121a "ingeruje nie tylko w autonomię instytucjonalną, ale - co uznaję za fundamentalne - także w autonomię materialną szkoły wyższej". "Ograniczając swobodę uczelni w decydowaniu, +kto i o czym ma nauczać+, podważa istotę akademickiej wolności badań naukowych, nauczania i bycia nauczanym" - zaznaczył prezydent.

Wyraził też przekonanie, że rozwiązania zawarte w zaskarżonym przepisie "zaprzeczają urzeczywistnieniu zasady autonomii instytucjonalnej szkoły wyższej w aspekcie doboru i zatrudniania nauczycieli akademickich, o których mowa w tym przepisie". "Odbierając szkole wyższej ustawowo przyznane kompetencje, likwidują jedną z barier chroniących działalność akademicką przed nieuzasadnioną ingerencją państwa" - podkreślił w uzasadnieniu wniosku.

Prezydent ocenił, że zaskarżony zapis "nie łączy się ani bezpośrednio, ani nawet pośrednio z celem i przedmiotem Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce", której założeniem było poszerzenie uczelniom autonomii. Natomiast zatrudnienie sędziów na umowę o pracę na czas nieokreślony narusza - zdaniem Andrzeja Dudy - zapewnioną w Konstytucji autonomię szkół wyższych.

"Wymienione ograniczenia autonomii instytucjonalnej oznaczają spetryfikowanie stanowisk pracy, które są (lub będą) zajmowane przez nauczycieli akademickich-sędziów oraz nauczycieli akademickich-sędziów w stanie spoczynku" - napisał we wniosku prezydent. Ocenił, że wpływają też na swobodę prowadzenia polityki zatrudnienia i awansu nauczycieli akademickich, z uwagi na określoną liczbę etatów dla pracowników zwłaszcza w ramach jej konkretnego wydziału. Według głowy państwa odbierając szkole wyższej ustawowo przyznane kompetencje, następuje likwidacja jednej z barier "chroniących działalność akademicką przed nieuzasadnioną ingerencją państwa”.

TK nadał już bieg sprawie; ma ona sygnaturę K 1/19.

O wniosku prezydenta poinformował w czwartek na Twitterze wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin. "Ten przepis jest nie tylko sprzeczny z Konstytucją. Jest też niemoralny i sprzeczny ze zdrowym rozsądkiem. Pełne poparcie z mojej strony dla wniosku PAD (prezydenta Andrzeja Dudy – przyp. PAP)" – napisał Gowin na Twitterze.

Już we wrześniu 2018 r. w rozmowie z PAP Gowin wyraził nadzieję, że przepis dot. zatrudniania na uczelniach grupy sędziów „zostanie zaskarżony do Trybunału Konstytucyjnego i uchylony”. Dodał, że jeśli tak się nie stanie, będzie „namawiał koalicję rządową do usunięcia tego przepisu".

Zaskarżony przez prezydenta przepis wzbudzał kontrowersje również w środowisku naukowym. "Jest to skandaliczny przepis i dlaczego on został wprowadzony, tego nie mogę zrozumieć" - ocenił w listopadzie ub.r. na antenie jednej ze stacji radiowych rektor Uniwersytetu Warszawskiego Marcin Pałys.

PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski

szz/ agt/