Zauważone przez komitet noblowski szkielety metaloorganiczne (MOF) można porównać do klocków magnetycznych: metalowych kulek połączonych patyczkami. Z MOF-ów tworzyć można porowate materiały zdolne do magazynowania z góry zadanych substancji, np. wodoru – powiedział prof. Sławomir Sęk z Uniwersytetu Warszawskiego.
W środę przyznano Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. Otrzymali ją: Susumu Kitagawa, Richard Robson oraz Omar M. Yaghi.
– Tegoroczna Nagroda Nobla w dziedzinie chemii została przyznana za tzw. szkielety metaloorganiczne – powiedział dziennikarzom prof. Sęk, komentator Tygodnia Noblowskiego na UW. I dodał: – To są struktury, które zasadniczo są dobrze uporządkowanymi kryształami, ale jednocześnie zawierają wnęki czy też pory, stanowiące puste przestrzenie w obrębie kryształów.
Zdaniem prof. Sęka te dwie cechy przez wiele lat chemicy uważali za sprzeczne. Badacz porównał MOF-y do klatek budowanych z klocków magnetycznych – metalowych kulek połączonych patyczkami. MOF-y składają się z jonów metalu połączonych ligandami organicznymi. – W zależności od tego, ile patyczków połączymy, jak długie one będą i jaki będą mieć kształt, możemy regulować, jak duże w strukturze tej powstaną wnęki – opisywał badacz.
Profesor dodał, że projektowanie tych materiałów może być na tyle precyzyjne, że naukowcy zyskują kontrolę nad tym, jakie cząsteczki będą chciały znaleźć się w danej wnęce.
– MOF to materiał, który jest porowaty i ma zdolność do magazynowania innych substancji, na przykład gazów – powiedział.
Struktury te można będzie wykorzystać np. do filtrowania gazów. – MOF-y są doskonałym materiałem, doskonałą alternatywą dla magazynowania wodoru. A wodór jest zasadniczo, no chyba najczystszym paliwem, jakie może być, bo jak go spalimy, powstaje po prostu woda – zaznaczył.
Prof. Sęk dodał, że prowadzono testy z udziałem MOF-ów nad możliwością sorpcji, czyli zbierania wody przy niskiej wilgotności względnej powietrza, np. na pustyniach. Według niego pory MOF-ów będą też kiedyś mogły służyć do wychwytywania zanieczyszczeń powietrza i przekształcania ich w substancje mniej szkodliwe.
Chemik wyjaśnił, że technologia jest jeszcze „na etapie przedwdrożeniowym”. Masowe zastosowania MOF w przemyśle jeszcze nie nadeszły.
Profesor zwrócił uwagę, że osiągnięcie, za które przyznano nagrodę, znajduje się „dokładnie na granicy chemii organicznej i nieorganicznej”. W badaniach nobliści musieli więc połączyć swoje umiejętności i wiedzę na temat związków organicznych z wiedzą na temat zachowania jonów metali. – Potrzebne było do tego wyjście poza schematyczne myślenie o konkretnych szufladkach w obrębie chemii – skomentował.
Nauka w Polsce, Ludwika Tomala (PAP)
lt/ zan/ mhr/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
