Globalne oceany doświadczyły w ostatnich latach bezprecedensowych przemian – wynika z Copernicus Ocean State Report 9. Eksperci ostrzegają, że coraz silniej wpływają one na klimat, ekosystemy morskie i życie społeczne.
Raport przygotowany przez Copernicus Marine Service we współpracy z Mercator Ocean International podsumowuje najnowsze dane dotyczące temperatury, zakwaszenia, poziomu mórz i zjawisk ekstremalnych w latach 1993–2024.
Wiosną 2024 r. średnia temperatura powierzchni oceanów osiągnęła rekordowe 21 st. C. Zawartość ciepła w oceanach wzrasta w tempie 0,14 W/m2 na dekadę, a północno-wschodni Atlantyk ociepla się o 0,27 st. C na dekadę - ponad dwa razy szybciej, niż średnia globalna.
To powoduje, że poziom mórz nadal rośnie, głównie z powodu topnienia lodu lądowego i rozszerzalności cieplnej wody.
Od początku XX wieku, poziom oceanów podniósł się o 228 mm, a w 2024 r. zanotowano rekordową zmianę.
Ocean staje się też coraz bardziej zakwaszony, a przy tym ponad 10 proc. obszarów o wyjątkowej bioróżnorodności zakwasza się szybciej, niż globalna średnia.
Ogromne znaczenie mają też fale upałów. W 2023 roku fala gorąca nawiedziła tropikalny północny Atlantyk, bijąc wszystkie dotychczasowe rekordy pod względem intensywności, długości trwania i zasięgu, co dotyczyło zarówno powierzchni, jak i w głębszych warstw oceanu.
W ciągu roku ponad 99 proc. tego regionu było dotknięte tym zjawiskiem, a w niektórych miejscach utrzymywało się ono przez ponad 300 dni.
Coraz częstsze fale upałów wpływają na rybołówstwo i akwakultury, szczególnie w regionach śródziemnomorskich, gdzie w latach 2022–2023 wystąpiła rekordowo długa fala gorąca z temperaturą do 4,3 st. C powyżej normy.
Zmiany klimatu przekładają się na zagrożenia społeczne i gospodarcze - podkreślają eksperci.
W zamieszkałych przez 200 mln ludzi regionach nadmorskich Europy wzrasta ryzyko powodzi i erozji, a w krajach, gdzie turystyka i gospodarka morska stanowią znaczną część zatrudnienia, ekstremalne zjawiska pogodowe znacząco wpływają na dochody.
Autorzy raportu podkreślają także znaczenie lepszego monitoringu, w tym regionalnych systemów obserwacji, które mogą wspierać skuteczne działania adaptacyjne. Omawia np. koncepcję monitoringu w ramach tzw. Wielkich Ekosystemów Morskich - przybrzeżnych obszarów o powierzchni około 200 tys. km2.
Przedstawiono w nim również nowy schemat oceny Morza Bałtyckiego, w którym w ciągu ostatnich trzech dekad obserwuje się wzrost temperatury i zasolenia.
Jak podkreślają eksperci, nowe narzędzia, takie jak „Starfish Barometer”, mają pomóc w łączeniu danych środowiskowych z analizą skutków społecznych i ekonomicznych.
Według autorów raportu konieczne są szybkie i skoordynowane działania, aby ograniczyć skutki zmian klimatu dla oceanów i społeczności przybrzeżnych.
Dokument stanowi naukową podstawę dla polityk morskich i decyzji adaptacyjnych w Europie i na świecie – zwracają uwagę specjaliści.
Więcej informacji na stronie:https://marine.copernicus.eu/news/copernicus-ocean-state-report-9-release
Marek Matacz (PAP)
mat/ agt/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
