Galaktyka nietypowa, ponieważ powstała zaledwie 600 mln lat po Wielkim Wybuchu, a jej masa jest nieduża – podobną masę miała najprawdopodobniej Droga Mleczna w tej samej fazie swojej ewolucji.

Inne odkryte przez Webba galaktyki mniej więcej z tego okresu są o wiele masywniejsze – podkreślają naukowcy. Co więcej, udało się ją obejrzeć z doskonałą dokładnością.

„Nie sądziłam, że będzie możliwe rozłożenie galaktyki, która istniała tak wcześnie we Wszechświecie, na tak wiele wyraźnych składników, nie mówiąc już o tym, że jej masa jest podobna do masy naszej własnej galaktyki, gdy znajdowała się w trakcie formowania” – powiedziała prof. Lamiya Mowla z Wellesley College w Massachusetts.

„W tej małej galaktyce dzieje się naprawdę wiele, m.in. można zobaczyć mnóstwo różnych faz formowania się gwiazd” – dodała.

Jak wyjaśniają specjaliści, Webb był w stanie doskonale pokazać detale galaktyki z dwóch powodów.

Po pierwsze wykorzystano soczewkowanie grawitacyjne – duża gromada galaktyk na pierwszym planie radykalnie wzmocniła obraz odległej galaktyki. Zjawisko to zadziałało razem z doskonałą, działającą w podczerwieni aparaturą Teleskopu.

Nazwa galaktyki powstała natomiast ze względu na liczne, lśniące skupiska gwiazd.

Naukowcy stworzyli też model pokazujący, jak galaktyka wyglądałaby bez zniekształceń wprowadzonych przez soczewkowanie grawitacyjne. Przypominałaby wydłużoną kroplę deszczu – stwierdzili.

„Nasza rekonstrukcja pokazuje, że skupiska aktywnie formujących się gwiazd są otoczone przez rozproszone światło innych, niewidocznych osobno gwiazd, a galaktyka dosłownie znajduje się w trakcie formowania” – powiedział Kartheik Iyer z Columbia University w Nowym Jorku.

Według badaczy miną miliardy lat, zanim Firefly Sparkle zbuduje swoją pełną masę i uzyska wyraźny kształt.

Naukowcy informują, że z łatwością wyodrębnili 10 wyraźnych klastrów gwiazd, które emitują większość światła galaktyki.

Na zdjęciach widać je w odcieniach różu, fioletu i koloru niebieskiego.

Analiza obrazów potwierdziła, że formowanie się gwiazd nie miało miejsca jednocześnie, lecz było rozłożone w czasie.

„Galaktyka ma zróżnicowaną kolekcję klastrów gwiazd i to niezwykłe, że możemy je zobaczyć osobno, na tak wczesnym etapie istnienia Wszechświata. Każde skupisko gwiazd znajduje się na innym etapie formowania się lub ewolucji” – powiedział jeden z badaczy, Chris Willott z National Research Council Canada.

Naukowcy nie są w stanie przewidzieć, jak ta nieuporządkowana galaktyka będzie się dalej rozwijać i kształtować, ale odkryli w pobliżu dwie galaktyki, które mogą wpływać na jej ewolucję.

Firefly Sparkle znajduje się zaledwie 6500 lat świetlnych od jednej z tych galaktyk, a druga jest oddalona o 42 000 lat świetlnych.

Dla porównania, w pełni uformowana Droga Mleczna ma około 100 000 lat świetlnych średnicy. Prawdopodobnie galaktyki te krążą wokół siebie, a to ważne.

Za każdym razem, gdy jedna galaktyka przelatuje obok innej, gaz kondensuje i się chłodzi, umożliwiając formowanie się nowych gwiazd w skupiskach – tłumaczą naukowcy.

„Od dawna przewidywano, że galaktyki we wczesnym Wszechświecie formują się przez kolejne interakcje i zderzenia z innymi, mniejszymi galaktykami. Być może jesteśmy świadkami tego procesu w działaniu” – powiedział Yoshihisa Asada, członek zespołu.

Badacze spodziewają się kolejnych zaskakujących odkryć.

„To prawdopodobnie, dopiero pierwsza z wielu takich galaktyk, które JWST odkryje, ponieważ dopiero zaczynamy korzystać tych kosmicznych mikroskopów” – dodała jedna z badaczek, Maruša Bradač.

„Tak jak mikroskopy pozwalają nam zobaczyć ziarna pyłku roślin, niezwykła rozdzielczość Webba i powiększająca moc soczewkowania grawitacyjnego pozwalają nam zobaczyć małe fragmenty wewnątrz galaktyk. Nasz zespół teraz analizuje inne wczesne galaktyki, a wyniki wskazują na ten sam kierunek: musimy jeszcze wiele się dowiedzieć o tym, jak te galaktyki się formowały” – podkreśliła.(PAP)

Marek Matacz

mat/ agt/