Szczepionki mRNA wykorzystują instrukcje genetyczne zamiast osłabionego wirusa, aby skłonić organizm do wytworzenia białka, które wyzwala odpowiedź immunologiczną. Ich szybki rozwój, zdolność adaptacji do nowych wariantów i silny profil bezpieczeństwa sprawiły, że stały się niezbędne w globalnej walce z pandemią COVID-19.

Od tego czasu naukowcy wykorzystali technologię mRNA do opracowywania szczepionek i leków na różne inne schorzenia, w tym nowotwory. Problemem są wciąż występujące u niektórych pacjentów skutki uboczne, takie jak bóle głowy, gorączka i zmęczenie.

Badanie prowadzone przez australijskich naukowców z Royal Melbourne Institute of Technology (RMIT University) oraz Doherty Institute w Melbourne dostarczyło pierwszej szczegółowej analizy sposobu, w jaki szczepionki mRNA krążą i rozpadają się w ludzkim krwiobiegu.

Autorzy przeanalizowali 156 próbek krwi pobranych od 19 osób w ciągu 28 dni po otrzymaniu dawki przypominającej szczepionki mRNA Moderna SPIKEVAX. Zespół odkrył kluczowe informacje na temat przemieszczania się i rozpadu składników szczepionki we krwi, co ma kluczowe znaczenie dla opracowywania bezpieczniejszych i skuteczniejszych szczepionek.

Szczepionki mRNA są zaprojektowane tak, aby pozostawać w węzłach chłonnych i wytwarzać przeciwciała zwalczające infekcje, ale jak się okazało, niewielka ilość szczepionki przedostała się również do krwiobiegu.

„Stopień, w jakim szczepionka przedostaje się do krwiobiegu, różni się u poszczególnych osób, co może wyjaśniać niektóre skutki uboczne, takie jak gorączka, ból głowy i zmęczenie, zgłaszane po szczepieniu” — powiedział dr Yi Ju, stypendysta Australian Research Council DECRA na RMIT University.

„Zrozumienie związku przyczynowo-skutkowego między ilością szczepionki krążącej we krwi a skutkami ubocznymi będzie ważnym obszarem przyszłych badań. Aby było jasne, ilości szczepionki przedostające się do krwiobiegu są bardzo małe, więc ludzie mogą być pewni, że szczepionki mRNA są bezpieczne i skuteczne” - dodał.

Badanie wykazało, że mRNA osiąga szczytowy poziom w krwiobiegu w ciągu dwóch dni po szczepieniu. W niektórych przypadkach mRNA pozostaje wykrywalne nawet przez miesiąc.

Autorzy początkowo przewidywali, że to przeciwciała utworzone w odpowiedzi na powszechnie stosowany w szczepionkach glikol polietylenowy (PEG), dyktują, jak długo dana szczepionka pozostaje we krwi. Jednak okazało się, że przeciwciała anty-PEG nie były jedynym czynnikiem wpływającym na ten proces.

„Szczepionka mRNA w krwiobiegu jest jak wiadomość w butelce - powiedział Ju. – Jest chroniona przez swoją otoczkę — tłuste nanocząsteczki, ale jej los zależy od tego, jak organizm reaguje na butelkę, a nie tylko od wiadomości w środku. Odkryliśmy, że wyższe poziomy mRNA i tłustych nanocząsteczek we krwi były powiązane z większym wzrostem przeciwciał anty-PEG, co sugeruje, że u niektórych osób może rozwinąć się więcej przeciwciał przeciwko PEG”.

Jeśli u osób zaszczepionych rozwinie się wysoki poziom przeciwciał anty-PEG pod wpływem szczepionek mRNA, może to zmniejszyć skuteczność przyszłych terapii mRNA w przypadku chorób, w tym nowotworów, ponieważ ich organizmy będą szybciej wydalać leki.

"Nasze badanie oferuje cenne spostrzeżenia na temat ulepszania szczepionek mRNA w celu bezpieczniejszego i skuteczniejszego stosowania" - powiedział współautor badania, profesor Stephen Kent z University of Melbourne, kierownik laboratorium w Doherty Institute.

Naukowcy mogliby wykorzystać te informacje do optymalizacji formuł tłustych nanocząsteczek w celu zwiększenia stabilności mRNA, co mogłoby prowadzić do przedłużonej odpowiedzi immunologicznej i zmniejszyć prawdopodobieństwo szybkiego usunięcia z organizmu. Dalsze badania mogłyby również pomóc znaleźć sposób na zapobieganie przedostawaniu się szczepionek do krwiobiegu.

"Dzięki zidentyfikowaniu indywidualnych czynników wpływających na krążenie mRNA, przyszłe szczepionki mogą być dostosowane do cech osobistych, zwiększając skuteczność w każdym przypadku" - wskazał Ju.(PAP)

Paweł Wernicki

pmw/ agt/