Historycy i archeolodzy spotkali się w Wolinie (woj. zachodniopomorskie) na międzynarodowej konferencji poświęconej 900-leciu chrystianizacji Pomorza i innych ziem nadbałtyckich. W 2024 r. przypada 900. rocznica pierwszej z dwóch misji chrystianizacyjnych na Pomorzu. Miały one miejsce w latach 1124-1125 i 1128, a prowadził je Otton z Bambergu (później obwołany świętym), przy wsparciu Bolesława Krzywoustego.

"Otton dobrze wycelował - nie wystarczyło tylko nawrócić elitę, ale dotrzeć do poziomu miast, większych osad, grodów, bo tam zaczęło się formowanie nowej wspólnoty. Nie tylko chrześcijańskiej, ale też wspólnoty związanej z państwowością chrześcijańską" – powiedział w trakcie konferencji prof. Stanisław Rosik z Uniwersytetu Wrocławskiego.

"Był to wielki, wybitny mąż stanu; nie tylko taki gorliwy apostoł, ale przede wszystkim świetnie zorganizowany, umiejący przekonywać, umiejący się dostosować. To jest chyba źródło jego wielkiego sukcesu. Pomijam już te wszystkie aspekty duchowe, ale one też były oczywiście bardzo ważne" – dodał.

Chrzest Pomorza dokonał się dzięki ścisłej współpracy: władcy Polski, podległego mu księcia pomorskiego oraz biskupstwa w Bambergu, które miało już na koncie misje chrystianizacyjne na Słowiańszczyźnie. Patronat nad misją pomorską w latach 1124-1125 objęło papiestwo, a jej efekt odbił się szerokim echem w ówczesnym świecie.

"Pomorzanie w jakimś sensie sami opowiedzieli się ostatecznie, po namowach Ottona, pod wpływem różnych okoliczności, za wprowadzeniem Chrystusa na pierwsze miejsce, co jest istotne. Chyba nie od początku traktując go jako jedynego Boga; wręcz przeciwnie, co widać po tym, jak w Szczecinie doszło do apostazji i przywrócono jednak kult Trzygława obok kultu Chrystusa" – przekazał Rosiak.

W Wolinie w 1140 r. na mocy bulli papieskiej Innocentego II zostało założone biskupstwo pomorskie, zaś Otton z Bambergu w trakcie swych misji założył w tym mieście dwa kościoły, co podkreślało znaczenie aglomeracji.

"Dwie misje biskupa Ottona to są momenty, natomiast sama chrystianizacja społeczeństwa trwała dekady. Myślę, że to 100-150 lat to był proces, który trwa aż do czasu, kiedy każdy mieszkaniec tych ziem znalazł się w kręgu oddziaływania najbliższego kościoła i księży. To był długotrwały proces zmieniający nie tylko psychologicznie ludzi, czyli nie tylko ich wyobrażenie o świecie i wszechświecie, ale także ich kulturę" – powiedział dyrektor Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk prof. Marian Rębkowski.

"Ten świat, w którym Pomorze znajdowało się jeszcze 900 czy 1000 lat temu był światem plemiennym, pogańskim. Podczas gdy w całej zachodniej Europie tworzyła się nowa cywilizacja, pokryta siecią państw schrystianizowanych, gdzie chrześcijaństwo było tym spoiwem kulturowym, ideologicznym, religijnym. To był akt wprowadzający Pomorze do Europy" – dodał.

Dużą rolę w historii chrystianizacji Pomorza odegrał Kamień Pomorski, ponieważ to tutaj zostało przeniesione biskupstwo pomorskie z Wolina. Oznaczało to upadek Wolina, a Kamień stał się stolicą rodzącego się Księstwa Zachodniopomorskiego i siedzibą księcia. Do dziś w Kamieniu zachowana jest Konkatedra Najświętszej Marii Panny, św. Jana Chrzciciela i św. Faustyna biskupa, której najstarsze elementy sięgają XII wieku.

Międzynarodowa konferencja poświęcona 900-leciu chrystianizacji Pomorza potrwa do 19 czerwca. Można ją oglądać na żywo na kanale YouTube wolińskiego Muzeum Regionalnego.(PAP)

misz/ bar/