Jak poinformował rzecznik NCBJ Krzysztof Petelczyc w komunikacie, wyróżniono m.in. rozważania na temat możliwości naukowego poznania rzeczywistości, komorę do obserwowania promieniowania, samochodzik szybszy niż wiatr oraz badania plam na Słońcu.

Konkurs Fizyczne Ścieżki jest co roku organizowany przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych i Instytut Fizyki PAN dla uczniów klas 7-8 szkół podstawowych oraz dla uczniów szkół ponadpodstawowych.

Nazwa rywalizacji nawiązuje do trzech ścieżek, którymi podąża współczesna fizyka – rozważań teoretycznych, eksploracji doświadczalnej oraz konstrukcji technicznej. W takich też konkurencjach uczestnicy mogą zgłaszać prace w postaci eseju, pracy naukowego lub pokazu zjawiska fizycznego.

Do finału awansowało w tym roku po pięć najlepszych prac z każdej z dziedzin. Ich autorzy mieli okazję zaprezentować je przed jurorami, czyli polskimi fizykami, nauczycielami przedmiotów przyrodniczych i popularyzatorami nauki.

W ramach pokazów zjawisk fizycznych, zebrani mogli zobaczyć, między innymi, jak zamienić energię mechaniczną w elektryczną w pokazie uczniów z Sanoka (Szymon Sitek, Jakub Fedak, Jakub Pietrzkiewicz), którzy swój układ pokazowy skonstruowali wykorzystując części starych hulajnóg elektrycznych (III miejsce).

Miłosz Jurczak z Jeleniej Góry własnoręcznie wykonał komorę Wilsona - urządzenie, w którym przelatująca cząstka, czy to z kosmosu czy to pochodząca z pierwiastków występujących naturalnie w skorupie ziemskiej, wytwarza mglisty ślad. Prezentując swoją konstrukcję, Miłosz pokazał także, że na tor tych cząstek można wpływać polem elektrycznym i magnetycznym. Praca otrzymała pierwsze miejsce w tej kategorii, ex aequo z zespołem z Bydgoszczy (Andrzej Baranowski, Tymon Pelowski), który zbudował model pojazdu, który napędzany wiatrem potrafi osiągnąć większą prędkość niż sam wiatr.

Wśród esejów naukowych III miejsce zdobyły rozważania Marty Dydak z Warszawy na temat błędów w zjawiskach fizycznych prezentowanych przez filmy science-fiction, Zuzanny Podolak z Katowic o alchemii jako wczesnej metodzie naukowej oraz Magdaleny Listek z Krakowa (II miejsce), która w odczytanej przez siebie zapytała, pracy czym jest prawda oraz czy nauka jest w stanie ją poznać. Pierwsze miejsce zdobył esej Antoniego Jachniewicza z Warszawy, który nawiązywał do pytania – czy robot może zastąpić fizyka? Konkluzja jego wystąpienia wskazywała, że choć sztuczna inteligencja potrafi obliczać sprawniej niż człowiek, to jednak stawianie pytań i wnioskowanie ze znalezionych odpowiedzi to domena człowieka.

Wśród młodych naukowców mierzących się z problemami badawczymi jurorzy trzecim miejscem docenili drużynę z Płocka (Natalia Krajewska, Michał Starczewski, Mateusz Karaszewski), która zbadała ważki problem wielu domowych kucharzy – jak ugotować idealne jajko na miękko? Uczniowie do problemu podeszli bardzo poważnie, nie tylko eksperymentalnie badając zjawisko ścinania się jajek, ale także konstruując teorię przewodzenia ciepła w jajku.

Nagrodzoną drugim miejscem prezentację przedstawił Adam Ciupa z Piotrkowa Trybunalskiego. Wystąpienie opowiadające o zjawiskach fizycznych, które muszą kontrolować konstruktorzy rakiet, ilustrowane było filmami z własnych doświadczeń i rakietą własnoręcznej konstrukcji.

Najlepsza w tej kategorii okazała się natomiast Lena Kulczycka z Krakowa, która dzieliła się swoją fascynacją Słońcem oraz pomiarem jego plam. "Entuzjazm i umiejętność polemiki z profesorami fizyki, jaką wykazała się ta uczennica podczas dyskusji świadczą, nie tylko o niezwykłej wiedzy i umiejętnościach, ale bardzo dobrze rokują dla jej dalszych badań"- czytamy w komunikacie.

Laureaci konkursu otrzymali stypendium Marszałka Województwa Mazowieckiego, nagrody rzeczowe i staże w najlepszych ośrodkach naukowych w kraju a także znaczne ułatwienie przy ubieganiu się o studia na kierunkach fizycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim, Uniwersytecie Warszawskim, Uniwersytecie w Białymstoku, Politechnice Świętokrzyskiej i Politechnice Warszawskiej.

Podczas gali finałowej wręczono także Nagrodę im. Ludwika Dobrzyńskiego, znamienitego fizyka ciała stałego, wykładowcy i popularyzatora nauki, twórcy i wieloletniego pracownika działu edukacji Narodowego Centrum Badań Jądrowych. Wyróżnienie to przyznaje się nauczycielom bądź opiekunom naukowym prac konkursowych, którzy z wyjątkowym zaangażowaniem wspierają rozwój naukowy swoich podopiecznych uczestniczących w konkursie Fizyczne Ścieżki. W tym roku uhonorowano mgr. Janinę Kulę. Uczestnicy konkursu mogli także wysłuchać wykładu dr. Pawła Gory - „Sztuczna inteligencja - rewolucja naszych czasów”.

Projekt był dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu „Społeczna Odpowiedzialność Nauki II”.

Organizatorzy już dziś zapraszają wszystkich uczniów, którzy interesują się fizyką do udziału w przyszłorocznej jubileuszowej, dwudziestej edycji Fizycznych Ścieżek.

Nauka w Polsce

agt/