Grupa badawcza złożona z pracowników Uniwersytetu Helsińskiego wykorzystała zestaw danych ankietowych, dotyczący ponad 4 tysięcy kotów. Ankiety wypełniane były przez właścicieli i zawierały bardzo szczegółowe pytania, m.in. o osobowość kotów, ich pochodzenie, stan zdrowia i obecne środowisko zamieszkania. Ze zbioru danych naukowcy wyodrębnili dwie cechy behawioralne związane z korzystaniem z kuwety: brudzenie poza kuwetą bez pozornej przyczyny - oraz unikanie kuwety i niechętne korzystanie z niej ze względu na jej niewystarczającą higienę lub jakość. Następnie zbadali związek między 34 różnymi zmiennymi, zarówno czynnikami środowiskowymi jak i osobowościowymi, a dwiema wspomnianymi cechami behawioralnymi.

"Chcieliśmy zbadać przyczyny problemów z kuwetą u kotów, ponieważ jest to niezwykle częste zjawisko, które właściciele uważają za wybitnie niepożądane i bardzo trudne do zaakceptowania" - mówi prowadząca badanie doktorantka Salla Mikkola. Jak dodaje, koty są lubianymi i bardzo powszechnymi zwierzętami domowymi na całym świecie, ale problemy z kuwetą, należące do najpowszechniejszych wyzwań związanych z opieką nad nimi, nierzadko kończą się pozbyciem się zwierzaka z domu.

"U podłoża tych problemów mogą leżeć infekcje dróg moczowych i inne problemy zdrowotne, dlatego pierwszym krokiem zawsze musi być zabranie kota do lekarza weterynarii" - podkreśla Mikkola.

Jednak jej zespół chciał sprawdzić, co jeszcze może być przyczyną niepożądanych zachowań.

Badacze ustalili, że kolejnym istotnym czynnikiem ryzyka jest koci stres. Może on być związany z obecnością innych zwierząt w gospodarstwie domowym, brakiem wystarczających bodźców - czy odwrotnie, nadmiarem bodźców, wynikającym np. ze zbyt częstych i nawracających zmian w środowisku. Ponadto koty mogą uważać podłoże używane w kuwecie lub samą kuwetę za niekomfortowe i przez to załatwiać się gdzie indziej. Mogą również nauczyć się kojarzyć ból podczas oddawania moczu, związany z wcześniej przebytą chorobą, z kuwetą, i przez to unikać korzystania z niej.

Problemy z kuwetą okazały się szczególnie powszechne u niewykastrowanych kotów, które za pomocą moczu znakują teren. Problem ten jest nie do wyeliminowania jedynie w przypadku kocich hodowli.

Dalsze analizy pokazały, że jeśli chodzi o czynniki pozazdrowotne, to problemy z kuwetą najczęściej występują u kotów lękliwych.

"Osobowość kota ma ogromne znaczenie; np. ta lękliwa jest związana z obiema badanymi przez nas niepożądanymi cechami behawioralnymi - opowiada prof. Hannes Lohi, weterynarz i główny autor omawianej pracy. - Ustaliliśmy, że najmniej kuwetowych problemów wystąpiło u kotów, które wykastrowano do czwartego miesiąca życia, a najwięcej u kotów niesterylizowanych i samców. Starsze koty i koty żyjące w rodzinach z dziećmi bardziej dbały o czystość swoich kuwet. Wśród innych czynników istotna statystycznie okazała się aktywność/zabawa, towarzyskość wobec kotów, rasa i problemy z układem moczowym".

Jeśli chodzi o to ostatnie, to koty bengalskie miały średnio najwięcej problemów z korzystaniem z kuwety, podczas gdy koty syberyjskie i koty syberyjskie neva masquerade miały ich najmniej.

Koty towarzyskie wobec swoich pobratymców także miały mniej problemów niż zwierzęta mało towarzyskie. Naukowcy spekulują, że ta cecha osobowości odzwierciedla zdolność kota do życia razem z innymi czworonogami w jednym gospodarstwie domowym, więc jej posiadanie zmniejsza prawdopodobieństwo stresu spowodowanego taką sytuacją, a w konsekwencji problemów z kuwetą.

"Ze względu na charakter danych na podstawie zebranych przez nas wyników nie można ustalić bezpośrednich związków przyczynowych, ale wydaje się, że już podczas selekcji osobników do hodowli można by zapobiec wielu problemom, także tym kuwetowym. Hodowcy mogliby np. faworyzować osobniki nielękliwe i towarzyskie. Prawdopodobieństwo wystąpienia problemów z kuwetą można zmniejszyć również poprzez utrzymywanie jej w czystości oraz zapewnienie stanu, w którym wszystkie koty w gospodarstwie domowym mają własną kuwetę" – podsumowują autorzy artykułu, który ukazał się w "Journal of the American Veterinary Medical Association" (http://dx.doi.org/10.2460/javma.22.10.0441). (PAP)

Katarzyna Czechowicz

kap/ zan/