Jak rozpoznać emocjonalne przeżywanie m.in. miłości, podziwu, zadowolenia, wdzięczności, radości, dumy, podniecenia i pożądania seksualnego? Biosygnały łączące się z pozytywnymi i negatywnymi afektami opisują w najnowszych publikacjach psychofizjolodzy z Poznania.
"Czy znasz to uczucie, gdy widok ukochanej dosłownie zabiera Ci oddech? A może przed rozpakowaniem prezentu jesteś tak podekscytowany, że pocą Ci się dłonie? Czy też, oglądając sukcesy sportowców czujesz, jak przyspiesza Ci serce? Te i inne zmiany w fizjologii człowieka, od lat uważane są z jeden z podstawowych składników przeżywanych przez ludzi emocji” – tłumaczą naukowcy zajmujący się psychofizjologią emocji: dr hab. Łukasz Kaczmarek oraz dr Maciej Behnke z Laboratorium Psychofizjologii Zdrowia na Wydziale Psychologii i Kognitywistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Dwie ważne prace ich zespołu ukazały się w czasopismach Emotion Review i Scientific Data. We współpracy z Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym afiliowanym przy Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN powstała obszerna baza danych fizjologicznych, dotyczących ludzkich emocji - podsumowanie 10 lat pracy kilkunastu osób, 1 157 przebadanych i ponad 750 godzin nagrań wideo.
FIZJOLOGIA POZYTYWNYCH EMOCJI
Naukowcy ustalili, że pozytywne emocje wywołują słaby wzrost aktywności autonomicznego układu nerwowego lub nie aktywują go wcale. Wszystkie pozytywne emocje mają w tym względzie podobny wzorzec fizjologiczny – wynika z przeglądu 120 artykułów mierzących aktywność psychofizjologiczną podczas 11 wywoływanych pozytywnych emocji. Przeglądu prac dokonali naukowcy z UAM wraz z badaczami z Uniwersytetu Stanforda i Uniwersytetu w Amsterdamie.
Aktywność autonomicznego układu nerwowego (ANS) jest podstawowym elementem reagowania emocjonalnego. Nie jest jednak jasne, czy pozytywne stany emocjonalne są związane ze zróżnicowaną reaktywnością AUN. Badacze sugerują ostrożność w wyciąganiu silnych wniosków, ponieważ do tej pory wiele pozytywnych emocji nie było wystarczająco dokładnie zbadanych pod kątem fizjologicznym.
W badaniach mierzono aktywność AUN podczas 11 wzbudzanych pozytywnych emocji: rozrywki, miłości przywiązania, podziwu, zadowolenia, pragnienia, podniecenia, wdzięczności , radości, miłości opiekuńczej, dumy i pożądania seksualnego. Wyniki wskazują, że pozytywne emocje nie powodują żadnego lub powodują słaby wzrost reaktywności AUN. Więcej informacji w artykule w czasopiśmie „Emotion Review” (https://doi.org/10.1177/17540739211073084
BAZA DANYCH DOTYCZĄCYCH AFEKTÓW
Aktualnie największym otwartym i powszechnie dostępnym zbiorem danych psychofizjologicznych dotyczących emocji jest baza danych psychofizjologii emocji pozytywnych i negatywnych (ang. Psychophysiology of Positive and Negative Emotions – POPANE). Obejmuje ona ponad 750 godzin nagrań od 1157 osób, zebranych w siedmiu badaniach realizowanych na przestrzeni ostatnich 10 lat przez dr. hab. Łukasza Kaczmarka oraz jego doktorantów. Baza ta powstała przy współpracy z naukowcami z Poznańskiego Centrum Superkomputerowo Sieciowego: dr. Mikołajem Buchwaldem, Szymonem Kupińskim i Adamem Bykowskim.
Wspólnym mianownikiem badań było zestawienie ze sobą niewerbalnych reakcji ludzi (np. wyrazu twarzy, otwartej, zamkniętej lub wycofanej postawy) na prezentowane im obrazy o różnym zabarwieniu i natężeniu emocjonalnym, wraz z wysyłanymi jednocześnie przez organizm biosygnałami (np. tętnem, poceniem się, czasowym odbarwieniem skóry).
W eksperymentach wywoływano m.in. rozbawienie, gniew, wstręt, podniecenie, strach, wdzięczność, smutek, czułość i groźbę. W plikach badacze zestawili ze sobą zestaw danych dotyczących reakcji psychofizjologicznych na pozytywne i negatywne emocje.
Jak zapowiada dr Mikołaj Buchwald, jest to dopiero bardzo obiecujący początek ekscytującej podróży w zakątki świata nauki i edukacji, biznesu, sztuki, a nawet rozrywki. Naukowcy są przekonani, że ich badania odegrają znaczącą rolę w psychoterapii oraz edukacji – w szczególności, gdy sesje oraz zajęcia odbywają się w ostatnich latach powszechnie online. Będą również użyteczne podczas rekrutacji nowych pracowników oraz w przemyśle rozrywkowym, który dzięki tym metodom będzie mógł ostatecznie zweryfikować odbiór nowych filmów, seriali czy gier komputerowych zanim staną się one dostępne dla masowego odbiorcy.
Więcej informacji na temat bazy POPANE znajduje się w artykule w czasopiśmie „Scientific Data” (https://doi.org/10.1038/s41597-021-01117-0
PAP – Nauka w Polsce
kol/ agt/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
