Jaskra jest jedną z najczęstszych przyczyn utraty wzroku oprócz zaćmy oraz związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej (AMD). Z danych przedstawionych podczas spotkania wynika, że może na nią chorować około 900 tys. Polaków, ale leczonych jest nie więcej niż 350 tys. pacjentów. „Pozostałe ponad 400 tys. osób nie zdaje sobie sprawy, że grozi im ślepota, ponieważ schorzenie to na ogół nie powoduje niepokojących objawów i objawia się dopiero w późnym stadium” – podkreślił prof. Szaflik.

Aż 70 proc. przypadków jaskry – dodał specjalista - wykrywanych jest zbyt późno, by uratować wzrok. Dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie choroby, zanim dojdzie do znacznego uszkodzenia nerwu wzrokowego, będącego główną przyczyną tej choroby. Skutkiem tego jest postępujące zawężenie pola widzenia.

Wczesne wykrywanie jaskry ma poprawić pierwsze w tej chorobie badanie przesiewowe opracowane przez zespół powołany i kierowany przez prof. Jerzego Szaflika. Ma ono wyselekcjonować te osoby, u których można podejrzewać rozwijanie się ta choroba (o czym świadczą zmiany w tarczy nerwu wzrokowego). Badanie ma jednak jedynie charakter wstępny i nie zastępuje lekarza. Po postawieniu wstępnej diagnozy przez system komputerowy, pacjent kierowany będzie do okulisty, który dopiero po przeprowadzeniu bardziej specjalistycznych badań będzie w stanie postawić właściwą diagnozę.

Badanie komputerowe polega na tym, że przy użyciu sztucznej inteligencji analizowane są wykonane kamerą zdjęcia dna oka oraz bezkontaktowy pomiar ciśnienia wewnątrz gałkowego. Jak zapewniała dr hab. n. med. Anna Zaleska-Żmijewska z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, badanie trwa zaledwie kilka minut i nie wymaga wstrzykiwania do oka żadnego preparatu. Po kolejnych kilku minutach uzyskuje się wynik badania (w postaci SMS-a lub e-maila).

Według współtwórcy badania prof. Jacka Pniewskiego z Katedry Fizyki Optycznej Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, system przyporządkowuje uzyskane zdjęcie oka do kategorii „zdrowej” lub „chorej” korzystając z sieci neuronowej. Wykorzystuje się w niej bazę wiedzy stworzoną na podstawie zdjęć oka ponad 2,5 tys. osób dostarczonych przez Poradnię Jaskrową Klinicznego Szpitala Okulistycznego oraz Centrum Mikrochirurgii Oka „Laser” w Warszawie.

System był już testowany na kilkuset pacjentach w poradni okulistycznej w Siedlcach. W Warszawie będzie dostępny od 2 grudnia w Centrum Jaskry przy ul. Grzybowskiej 6/10. Jedynym warunkiem jest wcześniejsze zapisanie się na badanie pod numerem telefonu: 22 825 38 57 (więcej informacji na stronie www.ejaskra.pl). Przez najbliższe trzy miesiące badania będą bezpłatne. W razie dużego zainteresowania zostaną uruchomione kolejne dwa miejsca w stolicy, gdzie będzie można wykonać to badanie.

Prof. Szaflik ma nadzieję, że badania przesiewowe w kierunku jaskry z wykorzystaniem sztucznej inteligencji zainteresują Ministerstwo Zdrowia i będą w przyszłości prowadzone w całym kraju na większej grupie osób. „Kierujemy to badanie do osób po 55-60. roku życia, najbardziej zagrożonych jaskrą, bo ryzyko tej choroby zwiększa się wraz z wiekiem” – powiedział.

Specjaliści zalecają, by przebadały się przede wszystkim osoby z grup ryzyka, czyli ci, którzy mają w rodzinie osoby z tą chorobą, występują u nich wady wzroku (krótkowzroczność lub nadwzroczność), nadciśnienie tętnicze, zaburzenia krążenia (sygnalizowane przez stale zimne dłonie i stopy), częste migreny i bóle głowy. (PAP)

Autor: Zbigniew Wojtasiński

zbw/ agt/