Konkurs Unii Europejskiej dla Młodych Naukowców – European Union Contest for Young Scientists (EUCYS) jest organizowany przez Komisję Europejską od 1989 roku. Celem konkursu jest zachęcenie młodych ludzi do rozwijania zainteresowań oraz rozpoczęcia kariery naukowej.

W tym roku do finału EUCYS zgłoszono 89 projektów z 38 krajów. Polskę reprezentowało trzech laureatów rodzimej edycji konkursu, którą co roku organizuje Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci: Kamil Humański ze Szczecina, Aleksander Kostrzewa z Warszawy i Adam Klukowski z Piaseczna.

Trzy pierwsze nagrody główne EUCYS2017 (po 7 tys. euro) zdobyli: Karina Movsesjan z Czech; Adam Jan Alexander Ohnesorge ze Szwajcarii; Danish Mahmood z Kanady.

Trzy drugie nagrody (po 5 tys. euro) otrzymali: Kamil Humański z Polski; Yana Zhabura z Ukrainy; Colette Benko z Kanady.

Nagrody trzecie (warte 3,5 tys. euro) zdobyli: Chavdar Tsvetanov Lalov z Bułgarii; Arne Jakob Geipel, Matthias Paul Grützner oraz Julian Egbert z Niemiec; Florian Cäsar i Michael Plainer z Austrii.

Humański, poza jedną z drugich nagród głównych, otrzymał również nagrodę Stockholm International Youth Science Seminar (SIYSS), a dzięki temu bilet wstępu na ceremonię rozdania Nagród Nobla.

Humański w czasie konkursu zaprezentował projekt "Różnorodność szkarłupni środkowego ordowiku – młodszego syluru Siljansringen (Szwecja)". Teren Siljansringen to unikat na skalę europejską. Skamieliny zwierząt, dwa razy starsze od skamielin dinozaurów, są tam na wyciągnięcie ręki. Jednocześnie jest to teren stosunkowo słabo zbadany. Najwyżej rozwiniętymi ewolucyjnie przedstawicielami życia sprzed 460 milionów lat są właśnie szkarłupnie z gromad Crinoidea i Cystoidea, spokrewnione z obecnymi liliowcami. Wówczas chroniły swoje ciała twardymi pancerzykami, które przetrwały steki milionów lat. Współczesne liliowce są miękkie – nauczyły się wytwarzać toksyny, dzięki którym nie warto ich zjadać.

W konkursie dostrzeżony został także Aleksander Kostrzewa, który otrzymał drugą nagrodę Joint Research Center (JRC) Prize. JRC jest Dyrekcją Generalną Komisji Europejskiej, w skład której wchodzi siedem instytutów naukowych z pięciu państw UE (Belgii, Niemiec, Włoch, Holandii i Hiszpanii). W nagrodę Kostrzewa wygrał pobyt w instytucie Ispra we Włoszech.

Kostrzewa przygotował projekt "Porównywanie umiejętności uczenia się i zapamiętywania wśród naczelnych z użyciem platform interaktywnych na terenie Warszawskiego Ogrodu Zoologicznego”. Badania dotyczyły lemura wari, kapucynki żółtobrzuchej i koczkodana diana. Młody naukowiec badał czas, w jakim poszczególne osobniki lemurów, kapucynek czy koczkodanów wyjmują pokarm z platformy interaktywnej (pojemnika z przesuwanymi pokrywkami). Gdy się już tego nauczyły, zapamiętywały na całe lata. Z tych trzech gatunków najbardziej pojętne okazały się właśnie koczkodany.

Trzeciego z polskich reprezentantów - matematyka Adama Piotra Klukowskiego z Piaseczna (projekt "Wielomiany z podłogami") nagrodziła firma Wolfram Research. Otrzymał roczną licencję na pomocne w badaniach programy komputerowe „Mathematica” oraz „WolframAlphaPro”.

Podczas wtorkowej ceremonii główne nagrody wręczała prezydent Estonii - Kersti Kaljulaid. W swoim przemówieniu zaznaczyła, że tylko naukowcy potrafią w porę dostrzec zagrożenia jakie przyniesie przyszłość, dlatego pokłada nadzieję w młodych naukowcach.

W EUCYS biorą udział laureaci konkursów krajowych. Tematyka prac obejmuje nauki ścisłe, przyrodnicze, technikę, a od niedawna – także nauki humanistyczne i społeczne. Każdy kraj może zgłosić najwyżej trzy prace. Każda może mieć maksymalnie trzech autorów. Oprócz Europejczyków w konkursie biorą udział m.in. reprezentanci Chin, Egiptu, Izraela, Kanady, Korei Południowej i USA. Najlepsi młodzi uczeni mają okazję zdobyć nagrody pieniężne i rzeczowe, oraz zaproszenia na staże w prestiżowych europejskich ośrodkach badawczych.

Młodzi naukowcy z Polski biorą udział w konkursie od 1995 roku. W tym czasie międzynarodowe jury nagrodziło już 37 projektów z naszego kraju. Dotychczas (wliczając w to tegoroczne nagrody) Polacy zdobyli 25 nagród głównych i 28 dodatkowych Dorównuje nam Wielka Brytania, a więcej nagród zdobywają tylko młodzi Niemcy. Laureaci konkursu to dziś wyróżniający się studenci, doktoranci i młodzi pracownicy naukowi.

Paweł Wernicki z Tallina, Ludwika Tomala (PAP)

Nauka w Polsce

lt/ pmw/ agt/