Na przykładzie małp z rodziny makakowatych naukowcy wykazali, że czynniki związane z pozycją społeczną zmieniają ekspresję genów regulujących reakcje odpornościowe organizmu. To sprawia, że osobniki o niższym statusie są bardziej podatne na problemy zdrowotne – czytamy na łamach „Science”.
Powszechnie wiadomo, że status socjoekonomiczny koreluje z długością życia, przy czym osoby znajdujące się na szczycie drabiny społecznej żyją przeciętnie o ponad 10 lat dłużej niż osoby zajmujące mniej uprzywilejowane pozycje.
Dotychczas przypuszczano, że dzieje się tak dlatego, że ludzie o niskim statusie społecznym mają utrudniony dostęp do opieki medycznej i często prowadzą niezdrowy tryb życia – palą papierosy, źle się odżywiają. Jednak naukowcy z Uniwersytetu Duke\'a oraz Uniwersytetu Emory (USA) w badaniu na samicach makaków rezusów (Macaca mulatta) wykazali, że u podłoża tego zjawiska może leżeć biologia, a dokładnie - chroniczny stres związany z posiadaniem niskiego statusu w grupie.
Badacze podzielili 45 makaków na kilka grup i uważnie obserwowali proces formowania się relacji pomiędzy poszczególnymi osobnikami. Okazało się, że małpy ustalały hierarchię na podstawie kolejności przybycia do grupy, tzn. samice, które przybyły najwcześniej, posiadały najwyższy status, a te, które przybyły najpóźniej – najniższy.
Następnie specjaliści pobrali od zwierząt komórki odpornościowe i za ich pomocą prześledzili aktywność około 9 tys. genów. Zauważyli, że ponad 1,6 tys. z nich charakteryzowało się inną ekspresją u różnych makaków w zależności od pozycji społecznej. Dotyczyło to w szczególności białych krwinek chroniących organizm przez patogenami, takimi jak wirusy i bakterie.
Naukowcy stwierdzili, że u samic o wysokim statusie społecznym w obrębie układu odpornościowego występowało więcej limfocytów T, a zwłaszcza komórek NK (naturalnych zabójców), które pozwalały na szybką i skuteczną obronę przed wirusami. Zwierzęta o niskim statusie cechowały się z kolei silniejszą odpowiedzią antybakteryjną, która wiązała się niestety z nadaktywnością systemu immunologicznego i prowadziła do powstania przewlekłego stanu zapalnego – czynnika ryzyka w rozwoju chorób serca lub cukrzycy.
Za gorsze funkcjonowanie układu odpornościowego u osobników o niskim statusie społecznym odpowiadał podwyższony poziom stresu związany z koniecznością podporządkowywania się grupie oraz ograniczonym dostępem do pozytywnych interakcji z innymi małpami (iskanie).
Na szczęście badacze udowodnili, że zmiany ekspresji genów zachodzące na skutek zajmowania niskiej pozycji społecznej są odwracalne. Po przegrupowaniu makaków w taki sposób, by samice o niskim statusie awansowały w rankingu, a te o wysokim statusie spadły na niższe pozycje, okazało się, że układ odpornościowy "dostosowywał się" do zajmowanej pozycji.
"Jeśli pomoglibyśmy ludziom polepszyć pozycję społeczną i zredukować znaczenie hierarchii, wpłynęlibyśmy tym samym na poprawę ich zdrowia i dobrostanu" – komentuje jeden z autorów badania Noah Snyder-Mackler. (PAP)
ooo/ zan/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
