Tę książkę łatwo się czyta, ale trudno szufladkuje. To połączenie biografii kilkunastu znanych z historii duetów i popularnonaukowej opowieści o funkcjonowaniu par w społeczeństwie.

W książce jest m.in. długa, choć bardzo ciekawa opowieść o relacjach między dwójką Beatlesów, Johnem Lennonem i Paulem McCartneyem. Jest tu też historia burzliwego związku dwojga performerów - Mariny Abramović i Ulaya. Mowa jest również o naukowcach Marii Skłodowskiej-Curie i Piotrze Curie, a także o malarzu Vincencie van Goghu i jego bracie i mentorze Theo. Ale przez książkę przewijają się i inne pary, które dzięki współpracy osiągnęły coś więcej niż byłby w stanie osiągnąć pojedynczy człowiek. Bo Shenk zwraca uwagę, że w skład różnych duetów mogą wchodzić zarówno kochankowie, rodzeństwo, współpracownicy, partnerzy biznesowi. Każdy z nas tworzy w swoim życiu wiele takich duetów.

\"Diada jest (...) najpłynniejszą i najelastyczniejszą formą relacji. Dwie osoby mogą niemal z marszu stworzyć własną społeczność. Jeżeli dodamy do tego jedną lub więcej osób, sytuacja staje się bardziej stabilna, lecz stabilność wraz z usztywnianiem się ról i władzy może dławić twórczość\" - pisze Shenk i porównuje, że dwie nogi świetnie nadają się do chodzenia, biegania, choć i przewracania się, a trzy nogi sprawiają, że np. stół stabilniej stoi w miejscu. \"Pary w naturalny sposób wyzwalają zaangażowanie, a nawet intensywność. W dużych grupach jednostka może ukryć się za innymi, udawać, że pracuje. W parze nikt się nie schowa\" - dodaje autor.

Shenk próbuje opisywane przez siebie przykłady niezwykle różnych relacji prawdziwych par uporządkować i rozbić na składowe. Pokazuje, jakie typy związków występują w społeczeństwie i co one dają każdemu z partnerów. Shenk chce też zrozumieć, od czego zależy dynamika związków, czego w związkach szukamy i jakie fazy może mieć relacja między dwojgiem ludzi. Powołuje się też na badania naukowe i przywołuje swoje rozmowy z psychologami na temat związków.

Trochę szkoda, że badaniom naukowym na temat par nie poświęcono w książce więcej miejsca. Ale może - wbrew pozorom - temat, którym zajął się Shenk jest na tyle trudny, że dotąd badań z tego zakresu nie było jeszcze zbyt wiele? No bo rzeczywiście, relacja między dwójką ludzi jest czymś tak dynamicznym i tak niepowtarzalnym, że chyba trudno to obiektywnie i naukowo opisać. W każdym razie mam nadzieję, że Shenk swoją książką rozbudzi ciekawość naukowców. Moją ciekawość rozbudził. Szkoda, że nie jestem badaczem.

\"Siła duetów. W poszukiwaniu istoty innowacji w twórczych tandemach\" - Joshua Wolf Shenk, Warszawa 2016, Wydawnictwo Naukowe PWN

PAP - Nauka w Polsce, Ludwika Tomala

lt/ agt/