Chcąc ustalić, czy istnieje związek pomiędzy perfekcjonizmem a wypaleniem, naukowcy poddali analizie wyniki 43 wcześniejszych badań, przeprowadzonych przez ponad 20 lat.

Potwierdzili, że perfekcjonizm ma sporo plusów. Jeden z jego aspektów oznacza, że człowiek podejmujący się wyzwania wysoko stawia sobie poprzeczkę i dąży do celu, dokonując odpowiedzialnych wyborów. Takie działania mogą być pomocne dla osiągnięcia poczucia spełnienia, mogą też odsuwać od danej osoby paraliżujące konsekwencje wypalenia - twierdzą naukowcy.

Jednocześnie - jak zauważają - perfekcjonizm ma też potencjalnie szkodliwe oblicze. Np. wtedy, gdy ludzie nieustannie się martwią o to, by nie popełnić błędu, nie rozczarować innych, albo gdy nie potrafią sprostać własnym, wyśrubowanym standardom - zauważa szef zespołu badawczego, ekspert w dziedzinie psychologii sportu, Andrew Hill z York St. John University w Anglii.

We wcześniejszych badaniach pokazano, że niepokoje perfekcjonistów i związany z nimi stres mogą sprzyjać problemom ze zdrowiem, np. depresji, stanom lękowym, zaburzeniom odżywiania, zmęczeniu, a nawet wcześniejszemu zgonowi.

"Niepokoje związane z perfekcjonizmem obejmują rozterki i wątpliwości dotyczące tego, jak wypada dana osoba. To powoduje stres, mogący prowadzić do wypalenia - sytuacji, w której ludzie stają się cyniczni i przestaje im zależeć - mówi Hill. - To może również wpływać na związki z innymi i utrudniać walkę z niepowodzeniami, bo każdy błąd postrzegany jest jako koniec świata".

Wynikające z perfekcjonizmu niepokoje mogą być najgroźniejsze ze względu na wypalenie w pracy - stwierdzili autorzy badania. Zauważają oni, że w edukacji i sporcie ludzie otrzymują więcej wsparcia od otoczenia, mają też wyraźnie sprecyzowane cele. Nagrodą za pilną naukę może być dobra ocena, a za osiągnięcia sportowe - wygrana.

Osiągnięcia w miejscu pracy często pozostają niezauważone i nie bywają nagradzane. To może wzmagać cynizm i poczucie wypalenia - dodają autorzy badania.

"Ludzie muszą się nauczyć stawiania czoła irracjonalnym przekonaniom, leżącym u podstaw perfekcjonistycznych niepokojów. Można to zrobić stawiając sobie realistyczne cele, traktując porażki jako okazję do nauki i wybaczając sobie, kiedy coś źle zrobimy - sugeruje Hill. - Pomaga też stworzenie otoczenia, w którym ceni się kreatywność, wysiłek i wytrwałość".

Uważa się, że pewne cechy perfekcjonizmu w różnych dziedzinach życia przejawia większość ludzi. U niektórych jednak dążenia i niepokoje perfekcjonistyczne mogą być bardziej dominujące. (PAP)

zan/ mrt/