Analiza cech niemetrycznych zębów starożytnych mieszkańców północnej Mezopotamii wykonana przez polski zespół pokazała, że w tym regionie nie nastąpiły większe migracje od III tysiąclecia p.n.e. aż do średniowiecza.
Dopiero najazd Mongołów w XIII wieku doprowadził do znaczącej wymiany ludności. Dotychczas badacze uważali na podstawie źródeł pisanych, że ruchy ludnościowe w tej części Bliskiego Wschodu były zdecydowanie większe.
Wyniki najnowszych badań zostały opublikowane w Homo – Journal of Comparative Human Biology. Autorem analiz są Arkadiusz Sołtysiak i Marta Bialon z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Badacze przeanalizowali cechy niemetryczne zębów, na przykład kształt siekaczy, liczbę guzków na trzonowcach, które są w dużym stopniu dziedziczone i mogą być wykorzystywane zamiast badań DNA do śledzenia zmian ludnościowych w pradziejach.
Historia polityczna, społeczna i ekonomiczna starożytnej południowej Mezopotamii jest dobrze znana dzięki zachowanym licznym archiwom zawierającym tabliczki zapisane pismem klinowym.
„Dla północnej Mezopotamii mamy znacznie mniej źródeł i przez to nasza wiedza o tym regionie jest uboższa. Powiększyliśmy ją badając szczątki ludzkie z tego regionu” – wyjaśnia Sołtysiak.
Zespół z Uniwersytetu Warszawskiego przebadał cechy niemetryczne zębów 350 osobników z trzech stanowisk położonych w środkowej dolinie Eufratu (wschodnia Syria) i zamieszkanych z przerwami od początku III tysiąclecia p.n.e. do późnej starożytności, a później wykorzystywanych jako miejsce grzebania zmarłych. Okazało się, że aż do okresu abbasydzkiego (VIII-XIII wiek n.e.) nie nastąpiła na tym obszarze znacząca zmiana ludnościowa, pomimo burzliwej historii tej części Bliskiego Wschodu, którą wiele razy podbijali agresorzy z południa (Hammurabi z Babilonu), ze wschodu (Asyryjczycy i Persowie) i z zachodu (Aleksander Macedoński).
„Braku większych migracji spodziewaliśmy się dla epoki brązu, ale już nie dla czasów wielkich imperiów, które nastały wraz z ekspansją państwa asyryjskiego w IX/VIII wieku p.n.e. Wtedy to źródła pisane zaczynają odnotowywać duże ruchy migracyjne, zaczynając od masowych przesiedleń milionów ludzi przez władców asyryjskich, poprzez ekspansję Greków w okresie hellenistycznym aż po masowe migracje w czasach wojen rzymsko-perskich” – dodaje archeolog.
Badania Polaków wykazały, że ówczesne przemieszczenia ludności nie wpływały znacząco na lokalną populację zamieszkującą środkową część doliny Eufratu i dopiero najazd Mongołów pod dowództwem Hulagu, który spustoszył całą Mezopotamię, zmienił sytuację. Źródła historyczne podają, że dopiero w XVII wieku wyludniona środkowa dolina Eufratu zaczęła być zasiedlana przez Beduinów z Półwyspu Arabskiego. Jedynie ta migracja doprowadziła do wyraźnych zmian w częstościach cech niemetrycznych zębów – dowodzą naukowcy.
Projekt badawczy zrealizowano dzięki grantowi przyznanemu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
PAP - Nauka w Polsce
szz/ agt/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
