W ogólności jednostka astronomiczna określa średnią odległość Ziemi od Słońca. Astronomowie stosują dla niej symbol AU, od angielskiej nazwy astronomical unit. W języku polskim czasem stosowane bywa też oznaczenie j.a.

Odległość Ziemi od Słońca była badana przez astronomów od setek lat. Pierwszych precyzyjnych pomiarów tej odległości dokonał w 1672 roku Giovanni Cassini, który otrzymał wynik 140 milionów kilometrów, czyli dość blisko współcześnie przyjmowanej wartości około 150 milionów kilometrów.

Wraz z rozwojem nauki i techniki sposoby wyznaczania odległości pomiędzy obiektami w Układzie Słonecznym są znacznie precyzyjniejsze i stara definicja jednostki astronomicznej była coraz mniej użyteczna. Tym bardziej, że była mocno skomplikowana, w najnowszej ścisłej wersji brzmiała bowiem następująco: jednostka astronomiczna to promień niezaburzonej newtonowskiej orbity kołowej ciała o znikomo małej masie, które krąży wokół Słońca ze średnią prędkością kątową 0,01720209895 radiana na dobę.

Dotychczasowa definicja miała też pewne niedogodności wynikające z ogólnej teorii względności oraz była uzależniona od masy Słońca, a nasza gwiazda przecież nieustannie traci nieco masy, w wyniku czego jednostka astronomiczna powoli malała.

W nowej definicji oba problemy znikają. Zmiana, którą ustalono w głosowaniu podczas obrad Międzynarodowej Unii Astronomicznej w Pekinie, nie ma oczywiście wpływu na naszą planetę i jej ruch dookoła Słońca. Ma natomiast ułatwić astronomom obliczenia dotyczące ciał Układu Słonecznego.

Tak więc oficjalnie jednostka astronomiczna jest od teraz równa dokładnie 149 597 870 700 metrów. W praktyce często przyjmuje się i tak jej wartość przybliżoną – około 150 milionów kilometrów. (PAP)

cza/ tot/