Naukowcy z University of Oxford przeanalizowali etnograficzne źródła z 60 krajów, aby odpowiedzieć na pytanie, czy moralne reguły mają charakter uniwersalny, czy też zależą od danej społeczności.

Okazało się, że niezależnie od kultury, za moralne ludzie uważają pomoc rodzinie, grupie, odwdzięczanie się za przysługi, odwagę, specjalny wzgląd na zwierzchników, uczciwy podział dóbr i poszanowanie dla cudzej własności.

„Debata między moralnymi relatywistami i uniwersalistami trwa od wieków, ale teraz mamy pewne odpowiedzi. Ludzie w każdym miejscu świata spotykają się z podobnymi problemami społecznymi i używają podobnych zestawów moralnych zasad, aby sobie z nimi radzić. Jak badacze przewidywali, znalezione siedem podstawowych zasad wydaje się działać uniwersalnie w różnych kulturach. Wszyscy, wszędzie podzielają wspólny moralny kodeks. Wszyscy zgadzają się, że współpraca czy dbanie o wspólne dobro to dobre rzeczy” - opowiada Oliver Scott Curry, główny autor pracy opublikowanej w piśmie „Current Anthropology”.

Badacze odkryli jednocześnie, że moralność wyewoluowała, aby promować współpracę. Ponieważ istnieją różne formy współpracy, powstały różne zasady moralne.

Na przykład szczególna potrzeba współpracy z najbliższymi wymaga dbania o rodzinę. Korzyści z relacji z innymi powodują, że ludzie łączą się w grupy, cenią solidarność i lojalność.

Wymiana społeczna wymaga zaufania do innych czy odwzajemnianie pomocy i zależnie od sytuacji rodzi poczucie winy, wdzięczność, nakazuje naprawiać zło i wybaczać.

Z rozwiązywaniem konfliktów wiąże się natomiast męstwo, odwaga i hojność, a także szacunek dla osób stojących wyżej w hierarchii, uczciwy podział zasobów i poszanowanie własności.

Badanie pokazało, że w każdej kulturze zasady te były uważane za moralnie dobre, że występowały one w większości uwzględnionych grup i żadna społeczność nie uznawała tych zasad za złe. Reguły te występowały przy tym z podobną częstością na wszystkich kontynentach.

Naukowcy podają przykłady tego typu zasad.

I tak w rejonie Amhara w Etiopii lekceważenie zobowiązań rodzinnych jest uznawane za haniebny występek wskazujący na zły charakter. W Korei bardzo ważna jest np. współpraca między sąsiadami i utrzymywanie wysokiego poziomu solidarności w grupach.

Indyjski lud Garo bardzo ceni wdzięczność, którą obserwuje się na różnych etapach życia. Wśród Masajów cienione są cechy wojowników, takie jak zdolność do poświęceń dla grupy czy odwaga.

Ludy Bemba w Zambii wykazują głęboki szacunek dla starszych i ich autorytetu. Kapaku, żyjący w indonezyjskiej prowincji Papua, mają zasadę nazywaną „uta-uta” („pół - pół”), która oznacza sprawiedliwy podział.

Z kolei u ludu Tarahumara żyjącego w meksykańskim stanie Chihuahua podstawą wszelkich relacji jest poszanowanie własności.

Choć wszystkie społeczności zgadzały się co do moralnych zasad, to jednak różniły się pod względem wagi nadawanej różnym regułom.

„Mamy nadzieję, że to badanie pomoże w promowaniu wzajemnego zrozumienia między ludźmi z różnych kultur i docenieniu tego, co nas łączy, a także różnic między nami” - podkreśla dr Curry.

Więcej informacji: https://www.eurekalert.org/pub_releases/2019-03/uocp-smr030419.php

(PAP)

mat/ agt/