Autorzy badali skutki działania dwóch syntetycznych glukokortykoidów, dexamethasonu i betamethasonu, leków powszechnie przepisywanych dla przyspieszenia rozwoju nie do końca rozwiniętych płuc dzieci, o których wiadomo, że urodzą się za wcześnie. Odkryli, że mogą uszkadzać ważną część mózgu kontrolującą ruch i inne procesy - móżdżek.

W badaniach na myszach naukowcy odkryli, że glukokortykoidy podawane pomiędzy 4, a 10 dniem po urodzeniu zwierząt powodują umieranie neuronów. Autorzy pracy szacują, że porównywalny okres rozwoju u ludzi przypada pomiędzy 20 tygodniem ciąży, a 6 tygodniem po urodzeniu dziecka. To właśnie ten przedział czasu kiedy ciężarne kobiety obarczone wysokim ryzykiem przedwczesnego porodu i wcześniaki z problemami oddechowymi przyjmują glukokortykoidy.

"Komórki, które ulegają uszkodzeniu to tzw. neuralne komórki macierzyste, które są odpowiedzialne za powstawanie nowych neuronów" - tłumaczy główny autor badań doktor Kevin Noguchi. "Łatwo można sobie wyobrazić, że jeśli zabijemy komórki odpowiedzialne za produkcję nowych neuronów, możemy doprowadzić do powstania poważnych wad rozwojowych układu nerwowego" - dodaje autor.

Naukowcy zaobserwowali dokładnie to, czego się obawiali podczas badań młodych dorosłych myszy leczonych we wczesnym okresie życia glukokortykoidami. Okazało się, że jednorazowe narażanie na działanie tych leków na stałe zmniejsza liczbę neuronów w móżdżku myszy.

W przeszłości leki sterydowe podawano noworodkom o niskiej masie urodzeniowej, ale późniejsze badania wykazały, że stosowanie tych leków po urodzeniu dzieci może powodować problemu poznawcze i zaburzenia ruchowe - zwłaszcza problemy z równowagą i koordynacją. W 2002 roku Amerykańskie Stowarzyszenie Pediatrów zaleciło zaprzestanie stosowania glukokortykoidów w okresie po urodzeniu noworodków, ale leki te są dotychczas często podawane ciężarnym zagrożonym przedwczesnym porodem.

Autorzy badań podkreślają, że dla niektórych dzieci terapia glukokortykoidami może być niezbędna i może ratować im życie, jednocześnie mają nadzieję, że w przyszłości można będzie stosować w tym celu inne bezpieczniejsze leki.

"Aktualnie badamy różnice pomiędzy syntetycznymi i naturalnymi glukokortykoidami" - mówi Noguchi. "Nasz mózg ma rodzaj ochrony przed działaniem tych naturalnie produkowanych przez nasz organizm, niestety mechanizm ten nie działa w przypadku glukokortykoidów syntetycznych. Być może będzie możliwe podawanie glukokortykoidów naturalnych, co pomogłoby w rozwoju płuc, nie narażając jednocześnie mózgu" - dodaje badacz.

Naukowcy uspokajają też, że toksyczne działanie sterydów na mózg utrzymuje się jedynie przez 3 miesiące po urodzeniu, do czasu zakończenia rozwoju móżdżku, stosowanie tych leków u starszych dzieci i osób dorosłych nie powoduje skutków ubocznych opisanych w tej pracy. KDO

PAP - Nauka w Polsce

bsz