Konferencję Jubileuszową „100 lat Rejestracji Leków w Rzeczypospolitej Polskiej, 200 lat Farmakopei Polskiej” zorganizował pod patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, kierowany przez doktora Grzegorza Cessaka.

Sylwetki zasłużonych dla rozwoju polskiej farmakologii profesorów przedstawił w wykładzie „Polscy luminarze farmakologii przełomu XIX i XX wieku” dr hab. Ryszard Gryglewski z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jak podkreślił, źródłem nowoczesnej farmakologii światowej były prace niemieckich naukowców: Rudolfa Buchheima (1820-1879), który w roku 1847 objął katedrę na uniwersytecie w Dorpacie oraz jego ucznia Oswalda Schmiedeberga (1838-1921), który od 1872 objął katedrę w Strasburgu.

W Polsce farmację i farmakognozję wykładano od początków XIX wieku w Warszawie, Krakowie i Wilnie. W roku 1878 utworzonono na Uniwersytecie Jagiellońskim katedrę Farmakologii i Farmakognozji UJ. Od roku 1896 wykładał na niej prof. Wacław Sobierański, uczeń Oswalda Schmiedeberga. Wśród zasłużonych są także prof. Leon Popielski (1866-1920), Włodzimierz Koskowski(1893-1965), Jerzy Modrakowski (1875-1945), Henryk Sikorski (1892-1940), Emil Leyko( 1888-1975, )Antoni Trzecieski (1867-1939), Roman Leszczyński (1891-1940) oraz Janusz Supniewski (1899-1964)

Marcin Batory z Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych przedstawił dzieje rejestracji leków od roku 198 do 2002, zaś dyrektor generalny urzędu Marcin Dobruk zaprezentował historię tej instytucji. W latach 1917-27 działał Państwowy Instytut Farmaceutyczny, którego organizatorem i długoletnim dyrektorem był prof. Stanisław Weil, autor podręcznika ”Chemia organiczna środków leczniczych". Reorganizacje sprawiły, że Państwowy Instytut Farmaceutyczny włączono do Państwowego Zakładu Higieny. Po wojnie w roku 1952 utworzono Komisję Leków, w 1962 r. - Instytut Leków, w 1992 r. - Biuro Rejestracji Środków Farmaceutycznych i Materiałów Medycznych, a w 2002 r. - Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

Farmakopea, zwana też kodeksem aptecznym, to urzędowy spis leków dopuszczonych w danym kraju lub na danym terenie do obrotu, a także spis surowców służących do ręcznego sporządzania w aptece niektórych z tych leków. Pierwszą farmakopeę wydano w roku 1498 we Florencji; w Polsce pierwsza była farmakopea dla Gdańska z roku 1665; natomiast w 1794 wydano farmakopeę obejmującą leki wojskowe i szpitalne, dedykowaną Tadeuszowi Kościuszce i zwaną później Farmakopeą kościuszkowską.

Jak mówiła dr Ewa Leciejewicz-Ziemecka, dyrektor Departamentu Farmakopei Urzędu Rejestracji, pierwszą Farmakopeą Polską była wydana w roku 1817 w Królestwie Polskim Farmacopoea Regni Poloniae, Autoritae Ministerii Administrationis Rerum Internarum et Disciplinae Publicae, Edita a Consilio Supremo Sanitatis Varsoviae. Kolejną (Farmakopea Polska II), już w języku polskim, wydano dopiero w roku 1937, a przedrukowano w 1946. Wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej nasza farmakopea musiała zostać zharmonizowana z europejską. Obecna, już 11 Farmakopea Polska w trzech tomach to spolszczony tekst dziewiątej farmakopei europejskiej oraz jej suplementów. (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/