Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP) w przesłanym PAP we wtorek komunikacie podsumowała wydarzenia mijającego roku.

Rektorzy przypominają, że od początku 2025 roku domagali się zmian w systemie ewaluacji działalności naukowej. Wskazywali na negatywne skutki nadmiernej parametryzacji: presję ilościową, punktomanię oraz osłabienie jakości badań.

KRASP jako „krok w stronę dialogu” odczytał powołanie przez resort nauki i szkolnictwa wyższego zespołu ds. ewaluacji oraz stopniowe modyfikacje planowanej reformy. Konferencja rektorów podsumowuje, że domknięcie całorocznej debaty nastąpiło podczas grudniowego posiedzenia Prezydium KRASP. Wtedy to wiceministra nauki i szkolnictwa wyższego dr Karolina Zioło-Pużuk przedstawiła założenia nowego, dwufilarowego modelu ewaluacji. Zakłada on: ocenę jakości działalności naukowej w dyscyplinach oraz ocenę potencjału działalności naukowej podmiotu.

KRASP komentuje w swoim komunikacie, że to istotna zmiana kierunkowa. Ewaluacja ma obejmować nie tylko dorobek publikacyjny, ale też warunki instytucjonalne prowadzenia badań, kulturę transparentności, zarządzanie nauką oraz odpowiedzialność społeczną uczelni i instytutów.

Członkowie Prezydium KRASP odnieśli się do propozycji, zgłaszając uwagi i rekomendacje. W 2026 roku projekt ma trafić do Zespołu ds. Programowania Prac Rządu, a następnie – do szerszych konsultacji społecznych.

– To krok w dobrą stronę. Ewaluacja nie może sprowadzać się wyłącznie do zliczania punktów. Powinna uwzględniać m.in. warunki prowadzenia badań – skomentowała cytowana w komunikacie prof. Bogumiła Kaniewska, przewodnicząca KRASP.

Kwestia finansowania była drugim ważnym tematem poruszanym przez KRASP w 2025 roku. Środowisko naukowe krytycznie oceniło projekt budżetu na 2026 r., w którym nakłady na naukę zaplanowano na poziomie nieco ponad 1 proc. PKB. KRASP wskazuje, że są to kwoty o wiele niższe od średniej w krajach OECD.

W grudniu doszło do spotkania przedstawicieli świata nauki z premierem Donaldem Tuskiem. Jak relacjonują przedstawiciele KRASP, szef rządu zapowiedział, że będzie przewodniczył pracom zespołu, w którego skład wejdą ministrowie nauki i finansów oraz reprezentanci środowiska akademickiego. Pierwsze posiedzenie zaplanowano na początek 2026 r.

– Doceniamy fakt bezpośrednich rozmów z premierem. Dialog na tym poziomie jest niezbędny, jeśli nauka ma być realnym elementem strategii rozwoju państwa – mówiła bezpośrednio po spotkaniu z premierem prof. Bogumiła Kaniewska, przewodnicząca KRASP.

W mijającym roku rektorzy podejmowali także tematy etyki w nauce, walki z tzw. "paper mills" (fabrykami fikcyjnych prac naukowych) oraz odpowiedzialnego wdrażania sztucznej inteligencji. Ważnym elementem debaty był również dobrostan studentów i idea dyplomu europejskiego.

- Rok 2026 pokaże, czy zwrot ku dialogowi, jakości i instytucjonalnej odpowiedzialności przełoży się na trwałe rozwiązania prawne i finansowe – podsumował rzecznik KRASP Wojciech Dąbrówka. Zadeklarował, że KRASP jest gotowa do dalszej współpracy z rządem na rzecz wzmocnienia nauki i szkolnictwa wyższego jako jednego z filarów rozwoju państwa. (PAP)

lt/ bar/