Podczas debaty "Rozwój nauki a uwarunkowania polityczne w Polsce", towarzyszącej pierwszemu dniu kongresu Nauka dla Biznesu, politycy rozmawiali m.in. o stabilności regulacyjnej, suwerenności technologicznej i internacjonalizacji polskich innowacji.

Marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska Kidawa Błońska uznała, że polityka się zmienia, ale nie zmienia się upór naukowców, którzy prowadzą badania niezależnie od władzy. Zgodził się z tym wiceminister nauki Marek Gzik, który ocenił: nauka nie ma barw politycznych. Zapewnił też, że potrzebne są polityki stymulujące dalszy rozwój polskiej nauki.

Podczas dyskusji europoseł Michał Kobosko poruszył temat suwerenności technologicznej UE, przywołując raporty Mario Draghiego i Enrico Letty (chodzi o dokumenty z 2024 r., dotyczące odpowiednio: konkurencyjności Europy i przyszłości UE oraz przyszłości jednolitego rynku UE - PAP). - Jesteśmy w ponad 80 proc. zależni od technologii spoza Europy - ocenił Kobosko. Jego zdaniem konieczne są konkretne działania polityków na rzecz wspomagania innowacyjnych firm. Jako przykład takiego rozwiązania podał tzw. Reżim 28 (28th Regime), nad którym pracują europosłowie. Zakłada on, że obok 27 systemów prawnych krajów członkowskich ma powstać 28. system, w ramach którego można będzie prowadzić innowacyjną działalność gospodarczą.

Według przewodniczącego Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii w Parlamencie Europejskim Borysa Budki należy dbać, żeby konkurencyjność, np. działania start-upów, nie była blokowana przez gigantów technologicznych.

Budka zwracał też uwagę na zbyt skomplikowane przepisy, które są dla barierą w sięganiu po środki unijne. Dodał, że bariery takie są obecne w spółkach skarbu państwa i na polskich uczelniach.

Europoseł podkreślił specyfikę pracy badawczej, w której ryzyko niepowodzenia jest elementem naturalnym, podczas gdy obecne przepisy rodzą obawę urzędników przed odpowiedzialnością karną w przypadku braku sukcesu eksperymentu. Zauważył on potrzebę, by upraszczać procedury i mieć większe zaufanie do środowiska naukowego.

Wiceszef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Jakub Stefaniak wyszedł z założenia, że w Polsce „nie będziemy dobrzy we wszystkich dziedzinach” i powinniśmy raczej szukać punktowo specjalizacji. Jego zdaniem społeczeństwu służyłaby rywalizacja, również wśród naukowców, która pokaże, w jakich obszarach możemy „równać do góry”.

Z kolei Małgorzata Kidawa-Błońska Kidawa skomentowała, że faktycznie państwo, biznes, administracja mogą zwracać uwagę naukowców na strategicznie ważne tematy. Zwróciła jednak uwagę, że nie sposób przewidzieć, w których dokładnie obszarach nastąpią odkrycia z zakresu nauk podstawowych. - Nauka musi mieć swobodę, mieć środki, mieć pewność, że jeżeli odkrycie będzie ciekawe, pójdą za tym środki, by to wykorzystać - skomentowała.

Podsumowując wyzwania przyszłości, Michał Kobosko zwrócił uwagę na rosnącą rolę sztucznej inteligencji (AI). Jego zdaniem rolą polityków jest to, żeby zadbać o prawa obywateli i zapewnić, że AI nie zrobi kiedyś ludziom krzywdy. 

Polska Agencja Prasowa i serwis Nauka w Polsce objęły wydarzenie patronatem medialnym. (PAP)

Nauka w Polsce

lt/ zan/