Pierwsze w historii pomiary zawartości etanolu w owocach, które jedzą dzikie szympansy, wskazują, że alkohol jest stałym elementem diety małp. Zdaniem badaczy mogli go również regularnie spożywać nasi praprzodkowie. Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley (USA) sprawdzali próbki owoców z dwóch ośrodków badań nad szympansami: Ngogo w Parku Narodowym Kibale w Ugandzie oraz Parku Narodowym Taï na Wybrzeżu Kości Słoniowej. Artykuł na ten temat ukazał się w czasopiśmie „Science Advances”.

Naukowcy pobierali do badań świeżo opadłe, nieuszkodzone owoce 21 gatunków – w Ngogo głównie figi Ficus musuco, w Taï przede wszystkim owoce drzew Parinari excelsa. Badacze pakowali owoce hermetycznie i zamrażali, by później poddać analizie w laboratoriach. W terenie stosowano trzy narzędzia do sprawdzania zawartości alkoholu: urządzenie podobne do alkomatu, przenośny chromatograf gazowy oraz test chemiczny zmieniający kolor pod wpływem etanolu. Badacze pobierali też próbki moczu szympansów (m.in. za pomocą parasoli pod drzewami, gdzie zwierzęta śpią) i badali w nim zawartość metabolitów alkoholu przy użyciu zestawów testowych.

Analizy wykazały, że średnia zawartość etanolu w zbadanych owocach wynosiła około 0,26 proc. ich masy. Szympansy – które, według obserwatorów, zjadają około 4,5 kg owoców dziennie, a ich dieta w około trzech czwartych składa się z owoców – regularnie spożywają więc etanol. Badacze obliczyli, że w diecie przeciętnego szympansa jest ok. 14 gramów czystego etanolu dziennie. Po przeliczeniu na masę ciała (dorosłe szympansy ważą średnio ok. 40 kg, dorośli ludzie ok. 70 kg) odpowiada to prawie dwóm standardowym porcjom alkoholu u człowieka.

Za standardową jednostkę alkoholu w większości krajów europejskich przyjmuje się 10 g etanolu (w USA to 14 g etanolu). Taką ilość zawiera 200 g piwa o zawartości 5 proc. alkoholu, 100 g wina (10 proc.) albo 25 g wódki (40 proc.). Choć zawartość etanolu w owocach jest niższa, jeśli małpy jedzą ich dużo, spożywają dziennie tyle alkoholu, ile jest w małym piwie, a to zdaniem naukowców „dawka znacząca metabolicznie”. Na dodatek jeśli szympansy wolą owoce bardziej dojrzałe i słodsze – czyli zawierające więcej alkoholu – to takich drinków w ich codziennej diecie jest więcej. Mimo stałego spożycia etanolu małpy – jak zaobserwowali naukowcy – nie wykazują symptomów upojenia alkoholowego. Żeby być nawet na lekkim rauszu, musiałyby zjeść znacznie więcej owoców niż pomieściłyby ich żołądki.

Jak wspomniał główny autor pracy, Aleksey Maro, student Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley (UCB), wcześniejsze badania przeprowadzone na małpach w niewoli wykazały, że niektóre naczelne rzeczywiście wolą słodkie, mocno dojrzałe owoce, także wiele dzikich małp chętnie sięga po sfermentowane owoce.

Dr Robert Dudley z UCB, współautor najnowszej pracy i autor hipotezy, że ludzkie upodobanie do alkoholu odziedziczyliśmy po praprzodkach (to tzw. hipoteza pijanej małpy), tłumaczył: – Spożywanie etanolu nie ogranicza się do naczelnych. Jest to bardziej charakterystyczne dla wszystkich zwierząt owocożernych, a w niektórych przypadkach także dla zwierząt żywiących się nektarem.

Jego zdaniem zwierzęta poszukują etanolu, bo jego zapach pomaga im znaleźć pokarm o wyższej zawartości cukru, zapewniający dostarczenie większej ilości energii. Alkohol może również zwiększać przyjemność jedzenia, podobnie jak popijanie wina podczas kolacji. Możliwe jest również, że dzielenie się owocami zawierającymi alkohol odgrywa ważną rolę w tworzeniu więzi społecznych między zwierzętami.

– Nasze odkrycia wskazują na potrzebę dodatkowych badań nad atrakcyjnością alkoholu i nadużywaniem go przez współczesnych ludzi. Prawdopodobnie ma to głębokie podłoże ewolucyjne – podsumował dr Dudley.(PAP)

abu/ agt/