Badacze z kilkunastu krajów skupionych wokół inicjatywy „Harbingers" (Harbingers of Change) badają wpływ sztucznej inteligencji na pracę naukowców na wczesnym etapie kariery. Od dziesięciu już lat naukowcy z Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Francji, Hiszpanii, Portugalii, Rosji, Chin, Malezji i Polski próbują poprzez wywiady z młodymi naukowcami wyłapać sygnały zmian w komunikacji naukowej, w postawach i zachowaniach związanych z poszukiwaniem, selekcjonowaniem, opracowywaniem, ocenianiem i rozpowszechnianiem informacji naukowych.

Młodzi badacze podkreślają, że choć korzystają z AI, to nie polegają na niej w 100 proc. Nie mają obaw, że sztuczna inteligencja ich zastąpi.

Jak powiedziała Nauka w Polsce prof. dr hab. Marzena Świgoń z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego (UWM) w Olsztynie, autorka badań „Harbingers" w Polsce, młodzi badacze wskazywali na potrzebę weryfikacji przez ekspertów treści wygenerowanych przez AI oraz na zalety kontaktu face to face w pracy badawczo-dydaktycznej.

Z badania wynika, że młodzi polscy naukowcy wykorzystują narzędzia GenAI do sprawdzania pisowni, tłumaczenia i weryfikacji tłumaczenia głównie z języka polskiego na język angielski (i odwrotnie), ale także na inne języki. Używają sztucznej inteligencji do tworzenia prezentacji, analizowania i streszczania informacji oraz do wyszukiwania publikacji w sieci i w międzynarodowych bazach.

Prof. Świgoń stwierdziła dużą różnicę w doświadczeniach w korzystaniu z AI, a ściślej z chatu GPT przez polskich humanistów, teologów i naukowców-artystów pomiędzy dwiema turami wywiadów podłużnych, realizowanych w ramach grantu NCN – na początku 2023 roku i na początku 2024 roku.

Jak tłumaczyła, te różnice wynikały z faktu, że pierwsza rozmowa odbyła się około cztery miesiące po udostępnieniu chatu GPT w listopadzie 2022 przez OpenAI. - Moi rozmówcy dopiero rozpoznawali temat, jedni byli nim bardziej zainteresowani, inni prawie wcale – wyjaśniła badaczka. Natomiast po roku sytuacja zmieniła się diametralnie, gdyż wiosną 2024 roku już wszyscy respondenci mieli jakieś doświadczenia związane z chatem GPT.

Z doświadczeń młodych naukowców wynika, że dużo czasu zabiera im sprawdzanie treści wygenerowanych przez AI, ale uważają, że jest to niezbędne.

Badania dotyczące wpływu AI na pracę młodych badaczy to czwarty projekt naukowców Harbingers" (Harbingers of Change) skupionych wokół centrum badawczego CIBER Research w Wielkiej Brytanii i prof. Davida Nicholasa.

Wcześniej badacze „Harbingers" pytali respondentów o wpływ mediów społecznościowych, serwisów dla naukowców i otwartej nauki na komunikację naukową i kariery młodych badaczy, oraz o wpływ pandemii.

Nauka w Polsce

wl/ agt/