Podczas konferencji „Horyzont IBRiS” we wtorek w siedzibie PAP w Warszawie wiceministra nauki Karolina Zioło-Pużuk podsumowała najważniejsze działania podejmowane przez ministerstwo. W jej ocenie największym, najtrudniejszym i najbardziej czasochłonnym procesem w ministerstwie są zmiany w ewaluacji (ocenie) jednostek naukowych.

Wyjaśniła, że zmiany w ewaluacji były konieczne, bo przepisy i procedury, które jej ministerstwo zastało po poprzednich rządach, „były naprawdę fatalne” i zawierały bardzo dużo mechanizmów, które nie poprawiały nauki, a powodowały jej „fatalne urynkowienie” i prowadziły do patologii. Wśród negatywnych zjawisk wymieniła m.in. „papiernie” („fabryki” nierzetelnych publikacji), grantozę (uzależnienie podstawowych działań od pozyskania grantów) czy punktozę (skupienie nie tyle na wysokiej jakości pracy badawczej, ile na tworzeniu publikacji, które dostaną więcej punktów w ocenie jednostek naukowych).

– Staramy się tak zmienić ewaluację, żeby ona była nie tyle narzędziem, by patrzeć w tył i oceniać, jak komuś poszło, ale aby dawała też informacje, jak dobrze rosnąć – jako instytucja czy jako dyscyplina – powiedziała Zioło-Pużuk.

Wiceszefowa resortu wyraziła nadzieję, że nowa ewaluacja pozwoli danej jednostce zobaczyć swoją dyscyplinę zarówno w perspektywie międzynarodowej i w kontekście innych polskich jednostek, ale też da jej wiedzę oraz narzędzia, by stawać się coraz lepszą – wobec samej siebie i wobec innych.

Dodała, że rozporządzenie o nowej ewaluacji i wszystkie związane z nim zmiany muszą się pojawić do połowy przyszłego roku.

Wiceministra zapowiedziała, że po raz pierwszy w ewaluacji działalności naukowej tak ważny będzie element popularyzacyjny. – Będziemy zwracać uwagę na to, jak instytucje i naukowcy promują naukę – powiedziała.

Zachęcała naukowców, by już teraz mówili o swoich badaniach i docierali do publiczności różnymi drogami, również poprzez portale społecznościowe. Jej zdaniem bardzo ważne jest, by znajdować różne sposoby na zachęcanie młodych ludzi do kariery naukowej i prezentowanie nauki w atrakcyjny sposób.

– Polska ma najmniej doktorantów ze wszystkich krajów Unii Europejskiej – poinformowała. Dodała, że na horyzoncie pojawia się problem, ponieważ będą całe dyscypliny, w których zabraknie młodych kadr, a więc ludzi, którzy będą chcieli uczyć przyszłe pokolenia.

Ewaluacja to ocena jakości działalności naukowej, przeprowadzana w ramach dyscyplin uprawianych w jednostkach nauki i szkolnictwa wyższego. Obowiązuje ona uczelnie, instytuty PAN i międzynarodowe instytuty naukowe, zatrudniające co najmniej 12 pracowników naukowych w danej dyscyplinie.

Podczas oceny bierze się pod uwagę indywidualne osiągnięcia pracowników reprezentujących dyscyplinę. Poszczególnym dyscyplinom przyznawane są kategorie naukowe: A+, A, B+, B albo C. Od nich zależą uprawnienia do prowadzenia studiów, szkół doktorskich, nadawania stopni i tytułów, a także kwota subwencji, którą jednostka naukowa otrzymuje z budżetu. Nowy model ewaluacji ma być odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez środowisko naukowe. Pracuje nad nim zespół powołany na początku kwietnia przez ministra nauki Marcina Kulaska.(PAP)

Nauka w Polsce

lt/ bar/ mhr/