Bezzałogowa sonda kosmiczna Europa Clipper została wystrzelona przez NASA 14 października 2024 roku. 1 marca br. przeleciała obok Marsa, uzyskując tzw. asystę grawitacyjną, dzięki której odpowiednio zmodyfikować swoja orbitę. Sondę czeka jeszcze asysta grawitacyjna od Ziemi w 2026 roku. Jej celem jest natomiast dotarcie do księżyca Jowisza o nazwie Europa, gdzie naukowcy podejrzewają istnienie podpowierzchniowego oceanu.

Przelot koło Marsa posłużył jednak jeszcze do czegoś innego niż korekta trajektorii lotu. Przetestowano radar w sposób, którego nie można było dokonać na Ziemi. Naukowcy przeanalizowali dane zebrane podczas przelotu 1 marca i ogłosili sukces – radar działa tak jak oczekiwano.

Radar o nazwie REASON (Radar for Europa Assessment and Sounding: Ocean to Near-surface) ma „spojrzeć” poprzez lodową skorupę Europy. Jego konfiguracja jest nietypowa dla sond kosmicznych. Wykorzystuje dwie pary anten wystających z paneli słonecznych, o rozpiętości około 17,6 metra. Panele słoneczne mają wielkość boiska do koszykówki i u celu swojej podróży będą w stanie uzyskiwać około 1/25 światła słonecznego, jaka jest na Ziemi.

Różne wstępne modele radaru poddano testom na Ziemi, ale kiedy właściwy instrument został skonstruowany, musiał stale przebywać w sterylnych warunkach i można było go testować jedynie w zamkniętym pomieszczeniu. Tak więc testy wykonane przy przelocie obok Marsie są niezwykle istotne, aby mieć pewność, że będzie dobrze działał w przypadku Europy.

W ramach testu zbadano teren na powierzchni Marsa, który jest analizowany przez naukowców od dziesięcioleci. Sonda Europa Clipper przeleciała na wysokości 5000 km do 884 km nad wulkanicznymi równinami. W tym czasie radar REASON wysyłał i odbierał sygnały przez około 40 minut. Łącznie zebrano 60 gigabajtów danych. Potem ustawiono ich pobieranie z sondy na Ziemię od połowy maja, a następnie dokonano dokładnej analizy. Efekty analiz NASA ogłosiła na początku sierpnia. Są bardzo pozytywne, instrument działa tak, jak powinien. Dodatkowo, podczas przelotu obok Marsa dokonano kalibracji kamery podczerwonej.

Sonda Europa Clipper ma dotrzeć do Europy w kwietniu 2030 roku. Wiele razy przeleci nad powierzchnią tego księżyca Jowisza. Natomiast po zakończeniu misji zostanie przekierowana w stronę Jowisza, Ganimedesa lub Kallisto, gdzie rozbije się. Ma to zabezpieczyć Europę przed rozbiciem się sondy o jej powierzchnię.(PAP)

cza/ agt/