Różnego rodzaju doły (zapadliska, leje krasowe) to okrągłe lub eliptyczne obniżenia terenu na skalistych obiektach, takich jak planety czy księżyce. W przeciwieństwie do kraterów uderzeniowych nie mają wału dookoła ani śladów wyrzuconego materiału. Czasami mogą stanowić wejścia do podziemnych jaskiń.

Naukowcy postanowili wykorzystać modele głębokiego uczenia się do wyszukania takich dołów na zdjęciach Księżyca i Marsa wykonanych z orbity. Chcieli w ten sposób odnaleźć nieznane struktury tego typu.

Modele sztucznej inteligenci były trenowane na obszarze charakterystycznego dołu na Morzu Spokoju, który jest dobrze obfotografowany i ma rozmiary 100 metrów oraz głębokość 105 metrów. Ustalono, iż model głębokiego uczenia o nazwie Entrances to Sub-Surface Areas (ESSA) wykonywał zadanie najskuteczniej. Po przeanalizowaniu 1,92 proc. obszaru morza księżycowego (0,23 proc. powierzchni całego Księżyca) odkrył dwie nowe jaskinie.

Jaskinie lawowe mogą być bardzo przydatne dla przyszłej eksploracji Księżyca, na przykład jako schrony dla astronautów, chroniące ich przed promieniowaniem kosmicznym.

Badacze podkreślają, iż jak dotąd żadna z misji kosmicznych nie odwiedziła tego typu struktur na Księżycu lub Marsie, więc wszelkie rozważania są prowadzone wyłącznie na podstawie obserwacji z orbity. Wskazano także, iż utrudnieniem dla algorytmów była rozdzielczość zdjęć wynosząca 1,5 metra na piksel, co przy wielkościach struktur poniżej 10 metrów może generować fałszywe detekcje.

Innym napotkanym problemem były formaty, w których przechowywane są dane. O ile model ESSA potrafi przeszukać rejon Wzgórz Marius (niedaleko krateru Marius na Księżycu) w zaledwie 4,35 minuty, to potrzebuje ponad 10 godzin, aby przeprocesować i odwzorować 446 zdjęć obejmujących ten obszar.

Wyniki analiz opublikowano w czasopiśmie „Icarus”, które jest poświęcone naukom planetarnym. Pierwszym autorem publikacji jest Daniel Le Corre z Uniwersytetu Kent w Wielkiej Brytanii oraz Obserwatorium CERGA we Francji.(PAP)

cza/ agt/