Jak mówił prof. Szeptycki podczas debaty pt. "Międzynarodowe relacje polskiej nauki", w ciągu ostatnich lat umiędzynarodowienie stało się ważnym kierunkiem, w którym podąża polska nauka – wskaźniki liczbowe rosną. Natomiast – w jego ocenie – wyzwaniem jest przełożenie tej ilości w jakość.

Wiceminister dodał, że w tej chwili umiędzynarodowienie na poziomie dowolnej uczelni – rozumiane jako współpraca z dowolną uczelnią zagraniczną – nie jest żadnym problemem.

"Każda uczelnia – zarówno spośród tych najlepszych, jak i tych w pomniejszych ośrodkach – ma jakieś kontakty międzynarodowe. I bardzo dobrze, że je ma. Natomiast posiadanie dowolnych kontaktów międzynarodowych nie jest szczególnym wyzwaniem, jest raczej – tak jak znajomość języka angielskiego – rzeczą niezbędną dla każdej polskiej uczelni. Natomiast zadaniem i wyzwaniem jest to, żeby ta współpraca – zarówno, jeśli chodzi o jakość partnerów, jak i jakość wspólnych projektów – miała wysoki charakter" – ocenił.

Podobnie jest z kwestią liczby studentów-cudzoziemców w Polsce. Jak podał prof. Szeptycki, w Polsce ok. 9 proc. wszystkich studentów stanowią cudzoziemcy (to ponad 100 tys. – wskazał); naukowców jest ok. 3 proc. "W tym sensie zmiany są i to są zmiany pozytywne" – powiedział.

W grupie studentów z zagranicy – kontynuował – dużą grupę stanowią studenci z Ukrainy i Białorusi, którzy – dodał – wybierają polskie uczelnie nie tyle z powodu jakości polskiej oświaty, ale i z powodów pozaedukacyjnych, związanych z sytuacją w ich krajach.

Wiceminister dodał też, że jeśli spojrzy się na 10 pierwszych państw pod względem liczebności studentów w Polsce, jest tam tylko jeden kraj Unii Europejskiej (na 10. miejscu są Czechy - podał). "To jest coś, nad czym chcemy w tej chwili pracować; tzn. nad tym, żebyśmy rozwijali współpracę przede wszystkim z krajami zachodnimi, z uczelniami najlepszymi, najwyżej rozwiniętymi" – powiedział.

To pytanie o jakość dobrze odzwierciedla się też w udziale Polaków w europejskich projektach – dodał prof. Szeptycki. Jak podał, obecnie polscy naukowcy otrzymują na projekty 1,4 proc. ogólnych środków unijnego programu Horyzont. Mówił, że postęp i tak jest (przed laty był to 1 proc.), natomiast nadal nie jest to pełna stopa zwrotu środków, które Polska do tego programu wkłada, a które wynoszą 3 proc. całości.

Wiceminister przyznał też, że nauka w Polsce "często się zderza z logiką księgowo-administracyjną" państwa, np. w kontekście zarządzania ryzykiem i pytaniami o rezultat we wnioskach o granty na badania naukowe. Przyznał jednak, że to "wyzwanie na poziomie zasadniczym", nie tyle dotyczące umiędzynarodowienia.

Przypomniał też, że obecnie trwają pracę nad strategią umiędzynarodowienia polskiej nauki; został do tego powołany ministerialny zespół. Odwołał się również do kilku propozycji zespołu ds. promocji polskich badań za granicą, m.in. takich jak potrzeba koordynacji zagranicznych działań różnych polskich instytucji czy szkolenia dla naukowców z zakresu science communications.

Mówił też o swojej propozycji, żeby na poziomie habilitacji czy profesury był zapisany wymóg umiędzynarodowienia badań.

Jednym z prelegentów debaty był prof. Piotr Moncarz z Uniwersytetu Stanforda (USA), który od lat działa na rzecz zwiększenia transferu wiedzy i wzmocnienia współpracy na linii Polska-USA. Przypomniał, że aby świat zaczął zauważać polską naukę, musi ona zacząć być widoczna np. poprzez naukowy marketing.

Z kolei rektor Politechniki Śląskiej prof. Marek Pawełczyk wskazał, że jedną z rekomendacji odnośnie poprawy jakości umiędzynarodowienia polskiej nauki może być przeznaczanie pewnej puli pieniędzy zamiast na publikacje (czasem wątpliwej jakości – dodał) - na wyjazdy naukowców za granicę.(PAP)

Nauka w Polsce

akp/ bar/