Na łamach pisma „Cell Stem Cell” naukowcy z Chińskiej Akademii Nauk i Uniwersytetu Sun Yat-sena w Kantonie przedstawili wyjątkowe dokonanie z dziedziny biotechnologii. Nie tylko udało im się wyhodować mysz pochodzącą od dwóch ojców, ale doprowadzili ją do dorosłości.

Już wcześniej próbowano stworzyć myszy będące potomkami dwóch ojców, jednak zarodki rozwijały się tylko do pewnego momentu, po czym przestawały rosnąć. W tym przypadku badacze skupili się na modyfikacji genów związanych z tzw. imprintingiem, które na różne sposoby regulują ekspresję innych genów.

„Praca ta pomoże pokonać wiele ograniczeń w badaniach nad komórkami macierzystymi i medycyną regeneracyjną” – mówi kierujący pracami Wei Li z Chińskiej Akademii Nauk.

„Unikalne cechy tych genów sprawiają, że stanowią one fundamentalną barierę dla jednopłciowej reprodukcji u ssaków. Nawet w przypadku sztucznej konstrukcji zarodków pochodzących od dwóch matek lub ojców nie rozwijają się one prawidłowo i zatrzymują swój rozwój na pewnym etapie, właśnie z powodu działania tych genów” – dodaje Qi Zhou, współautor dokonania.

Z pomocą różnych technik biotechnologicznych naukowcy zmodyfikowali w zarodkach 20 różnych genów. Odkryli, że te modyfikacje, nie tylko umożliwiły uzyskanie potomstwa dwóch ojców, które czasami dożywały dorosłości, ale także doprowadziły do powstania bardziej stabilnych komórek macierzystych.

„Podejście może znacząco poprawić wyniki tworzenia zarodkowych komórek macierzystych i sklonowanych zwierząt, torując obiecującą drogę dla rozwoju medycyny regeneracyjnej” – podkreśla współautor publikacji Guan-Zheng Luo z Uniwersytetu Sun Yat-sena.

Naukowcy zwracają jednak uwagę na kilka ograniczeń, które trzeba jeszcze przezwyciężyć. Po pierwsze jedynie niecałe 12 proc. żywych zarodków było w stanie rozwinąć się do momentu narodzin, a nie wszystkie urodzone młode dożywały dorosłości z powodu wad rozwojowych. Większość tych, które osiągnęły dorosłość, miała zmieniony wzrost i skróconą długość życia.

Ponadto myszy, które dożyły dorosłego wieku, były bezpłodne, choć wykazywały zwiększoną efektywność w trakcie klonowania.

Według badaczy pomóc mogą kolejne modyfikacje genetyczne. Naukowcy planują również zastosować opracowane metody eksperymentalne na większych zwierzętach, w tym na małpach. Zauważają jednak, że będzie to wymagało dłuższego czasu i wysiłku, ponieważ kombinacje wspomnianych genów u małp różnią się znacznie od tych działających u myszy.

Nie jest jeszcze jasne, czy technologia ta ostatecznie zostanie zastosowana do rozwiązywania problemów związanych z chorobami u ludzi.

Naukowcy podkreślają bowiem, że obecnie, zgodnie z wytycznymi etycznymi Międzynarodowego Towarzystwa Badań nad Komórkami Macierzystymi (International Society for Stem Cell Research), edycja genomu dziedzicznego w celach reprodukcyjnych oraz wykorzystanie gamet pochodzących z ludzkich komórek macierzystych do reprodukcji są obecnie zakazane, ponieważ uważa się je za niebezpieczne.

Marek Matacz (PAP)

mat/ bar/