Jak tłumaczą naukowcy, wcześniejsze badania prowadzone we współpracujący z rdzennymi myśliwymi w Utqiaġvik i oparte na analizie chemicznej upolowanych wali grenlandzkich wskazały już, że zwierzęta te mogą żyć ponad 200 lat.

Myśliwi w ciałach wielorybów upolowanych współcześnie znaleźli potwierdzające chemiczne analizy groty harpunów z XIX wieku.

Tymczasem walenie, ssaki morskie (obejmujące trzy gatunki – walenia biskajskiego, japońskiego i południowego), które są znacznie bliżej spokrewnione z wielorybami grenlandzkimi, niż z jakimkolwiek innym gatunkiem, wydają się mieć podobną długość życia.

Podobnie też się żywią, filtrując wodę przez fiszbiny i migrują sezonowo, aby się rozmnażać.

Myśliwi wybierali je do polowań ze względu na ich grubą warstwę tłuszczu, która sprawiała, że unosiły się na powierzchni wody po zabiciu.

Najnowsze badanie analizowało dane zebrane w czasie czterech dekad, w programach identyfikacji fotograficznej, które śledziły poszczególne walenie dwóch gatunków: walenia południowego (który żyje w oceanach na południe od równika) oraz krytycznie zagrożonego walenia północnoatlantyckiego (występującego wzdłuż wybrzeża Atlantyku w Ameryce Północnej).

Naukowcy wykorzystali te dane do stworzenia krzywych przeżywalności — wykresów pokazujących proporcję populacji, która dożywa danego wieku.

Podobnych wykresów używają firmy ubezpieczeniowe do obliczania średniej długości życia ludzi.

Analiza wykazała, że walenie południowe, o których sądzono, że żyją 70–80 lat, mogą dożywać ponad 130 lat, a niektóre osobniki nawet 150 lat.

Natomiast średnia długość życia walenia północnoatlantyckiego wynosi zaledwie 22 lata, przy czym niewiele osobników przeżywa więcej niż 50 lat.

Według naukowców przyczyną jest głównie działalność człowieka.

„Walenie północnoatlantyckie mają wyjątkowo niską długość życia w porównaniu do innych waleni, ale nie wynika to z wewnętrznych różnic biologicznych. Powinny żyć znacznie dłużej. Często zaplątują się w sprzęt rybacki lub są potrącane przez statki. Ponadto cierpią z powodu głodu, który może być związany ze zmianami środowiskowymi, których w pełni nie rozumiemy” – wyjaśnia autor badania, prof. Greg Breed z University of Alaska Fairbanks.

Naukowiec ten spędził wiele lat na badaniu morskich ssaków, w tym fok, z których niektóre gatunki mogą żyć nawet 50 lat, czy narwali, których długość życia przekracza sto lat.

Zauważył, że brak danych na temat starzenia się wielorybów prowadził do znacznego niedoszacowania ich długości życia.

„Nie wiedzieliśmy, jak określać wiek wielorybów fiszbinowych aż do 1955 roku, czyli do samego końca ery przemysłowego wielorybnictwa. Kiedy w końcu to odkryliśmy, niewiele starych wielorybów pozostało do zbadania. Więc po prostu zakładaliśmy, że nie żyją zbyt długo” – wyjaśnia.

Nowe badanie ma istotne znaczenie dla działań na rzecz ochrony przyrody – podkreślają eksperci.

„Rozwój zdrowych populacji, w których znajdują się stare osobniki, może zająć setki lat. W przypadku zwierząt, które żyją 100 lub 150 lat i rodzą przeżywające młode tylko co około 10 lat, wolne tempo odbudowy populacji jest czymś naturalnym” – tłumaczy prof. Breed.

Wyniki pokazują również znaczenie wiedzy kulturowej wśród populacji wielorybów.

„Coraz częściej uznaje się, że odbudowa populacji nie polega tylko na zwiększeniu biomasy czy liczby osobników. Chodzi także o wiedzę, którą te zwierzęta przekazują kolejnym pokoleniom. Nie jest to tylko jedynie informacja genetyczna, ale także kulturowa i behawioralna. Starsze osobniki uczą umiejętności przetrwania. Młodsze zwierzęta uczą się, obserwując i naśladując strategie starszych” – podkreśla naukowiec.

Utrata starszych osobników zakłóca więc ten kluczowy transfer wiedzy i może osłabić zdolność młodych do przetrwania.

Prof. Breed i jego współpracownicy zamierzają rozszerzyć swoje badania na inne populacje wielorybów i sprawdzić, czy inne gatunki, które obecnie uważa się za żyjące około 80 lat, mogą również mieć znacznie większą długość życia.

Mają nadzieję dowiedzieć się też więcej o tym, jak wielorybnictwo wpłynęło na liczbę starszych osobników w obecnych populacjach wielorybów i przewidzieć, kiedy ich liczebność powróci do poziomu sprzed ery wielorybnictwa.(PAP)

Marek Matacz

mat/ agt/