Naukowcy są zaskoczeni – ludzkie zarodki różnią się pod względem płci już w drugim tygodniu ciąży. To wynik badania komórek pobranych od 65 embrionów.
Naukowcy ze Szpitala Uniwersyteckiego w Pekinie przebadali prawie 8,5 tys. komórek pobranych z 65 ludzkich zarodków w wieku od 6 do 14 dni, aby przyjrzeć się związanymi z płcią różnicom w ich rozwoju.
Okazało się, że chromosomy płciowe odgrywają dominującą rolę w powstawaniu różnic płciowych podczas rozwoju zarodka na początku - przed etapem zwanym gastrulacją, ale ich wkład stopniowo maleje, co jest związane z postępującą inaktywacją chromosomu X oraz różnicowaniem się powstających linii komórkowych.
"Jesteśmy zaskoczeni odkryciem, że już w drugim tygodniu zarodki męskie i żeńskie wykazują znaczące różnice w rozwoju różnych linii komórkowych. W porównaniu z zarodkami żeńskimi męska trofektoderma wykazuje przewagę w różnicowaniu i wyższe poziomy ekspresji genów hormonów łożyskowych, ale niższą aktywność cyklu komórkowego, gorszą funkcję mitochondrialną oraz słabsze sygnały waskulogenezy i tolerancji immunologicznej. Prymitywna endoderma w zarodkach męskich wcześniej inicjuje różnicowanie przedniej endodermy trzewnej, a epiblast męski wykazuje wyższą aktywność proliferacyjną" – powiedział dr Yongjie Lu, główny autor badania przedstawionego na łamach "Science China Life Sciences".
Takie detale, choć dla Kowalskiego mogą brzmieć bardzo specjalistycznie, z perspektywy naukowców zajmujących się rozwojem człowieka stanowią kopalnię wiedzy.
Różnice płciowe w rozwoju trofektodermy (tworzącej zewnętrzną strukturę zarodka) zostały dodatkowo potwierdzone w badaniach przeprowadzonych na ponad 7 tys. kobiet poddawanych zapłodnieniu pozaustrojowemu.
"Rozbieżności te odpowiadają różnicom płciowym obserwowanym w rozwoju płodowym człowieka, gdzie płody męskie rosną szybciej, ale są bardziej podatne na niekorzystne zdarzenia ciążowe, podczas gdy płody żeńskie mają większą odporność wobec niekorzystnych czynników wewnątrzmacicznych. Nasze odkrycia rzucają więc nowe światło na pochodzenie różnic płciowych w rozwoju płodowym człowieka" – tłumaczy główna autorka badania, prof. Jie Qiao.
Dokładniejsza analiza wskazała, że za różnicami stoją zmiany w aktywności genów na chromosomie X oraz procesy związane z komunikacją między komórkami.
"Nasze odkrycia ujawniają mechanizmy leżące u podstaw różnic płciowych w rozwoju ludzkiego zarodka i płodu, wyjaśniając rolę chromosomu X i złożonych wzorców komunikacji międzykomórkowej. Ma to podstawowe znaczenie dla zrozumienia zasad wczesnego rozwoju ludzkiego zarodka" – podkreślają naukowcy. (PAP)
Marek Matacz
mat/ zan/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
